صوله شادکام - کارشناسیارشدمرمت و احیا بناها و بافتهای تاریخی، گرگان
علیرضا روابی - کارشناسی باستانشناسی، علی آباد، شهرک فرهنگیان، معلم ۲، پ ۵

مسجد جامع گرگان بدلیل بحران های متعددی که در طول تاریخ به آن گذشته و مرکزیت مذهبی، اجتماعی، فرهنگی و جغرافیایی شهری آن همواره از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. این اثر در دوره های مختلف تاریخ مورد مرمت و توسعه قرارگرفته است و اسناد مربوط به آن در قالب کتیبه های سنگی داخل ایوان غربی، سفرنامه ها، وقف نامه ها و اخیرا اسناد شکلی موجود است. مسجد جامع شهر استرآباد (گرگان امروز) که در متون تاریخی متعدد به آن اشاره شده پیشینه ای به قدمت سده های اول اسلام دارد. از کالبد قبل از صفویه مناره ای منسوب به دوره سلجوقی در کالبد مشهود بنا دیده می شود. اغلب تغییرات کالبدی در مسجد در بازه زمانی عصر صفویه تا کنون پس از وقوع بحران های طبیعی که منجر به تخریب بخشهایی از ساختمان شده ، صورت گرفته است. بررسی تحولات کالبدی بخشهای مختلف مسجد جامع شهر گرگان (استرآباد) موضوعی است که در این پژوهش به آن پرداخته می شود. داده های مورد نیاز از منابع مختلف مکتوب، گمانه های باستان شناختی ، نتایج حاصل از آنالیزهای آزمایشگاهی و مطالعات و برداشتهای میدانی گرد آوری شده است.

مسجد، جامع، گرگان، کالبد