محمد فارسی مدان - دانشجوی ارشد باستانشناسی اسلامی، دانشگاه محقق اردبیلی، دانشکده علوم انسانی

با انقراض سلسله ساسانی و ورود آیین اسلام به ایران، گفتمان معماری ایران مانند دیگر موضوعات روز زمان، دچار تغییر و تحول شد. معماری قدیم ایران که عمده مضامین آن کاخ ها بودند، در حدود یکصد سال متوقف شد و سپس ساخت بناهای متعالی در کالبد جدیدی که مساجد بودند، دوباره آغاز گشت. ویژگی های این معماری، ترکیبی از سنت های ایران زمین و رهنمودهای وارداتی دین جدید بود. این سبک که در میان کارشناسان به سبک خراسانی معروف گشته، دارای شاخصه های بارزی است که در مساجدی چون تاریخانه دامغان و جامع فهرج به زیبایی هویدا هستند. هدف از تدوین این مقاله مطالعه مورد به مورد مساجد جامع شاخص قرون اولیه اسلامی ایران است، تا بتوان با مشاهده روند حضور این ویژگی ها، به روند کمرنگ شدن این سبک از معماری در قرون اولیه اسلامی پی برد. این مقاله با روش کتابخانه ای گردآوری شده و رویکرد آن توصیفی-تحلیلی است

سبک خراسانی، مساجد، مساجد صدر اسلام، تاریخانه دامغان، جامع فهرج، پایان سبک خراسانی