مهشاد مهدی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد محلات

نور یکی از عناصر مهم در معنابخشی فضای عبادی مسجد محسوب گشته و نقش آن در مساجد تاکیدی بر اصل تجلی خداوند در هستی است.در واقع نور ،جمال خداوند را در بطن فضا متجلی می سازدو به عنوان یکی از عناصر مقدس و معنوی در مساجد همچون پلی میان عالم ماده و معنا عمل می کند. تاثیر نور در معماری اسلامی انکار نشدنی است و از اهمیت و گستردگی معنایی زیادی برخوردار است ویکی از عوامل و مولفه های مهم در فضاسازی معنوی و روحانی مساجد می باشد.در این پژوهش می توان پاسخی برای این سوالات یافت که جایگاه نور در مساجد ایران کجاست آیا نور در معنویت مساجد نقشی دارد اگر دارد جایگاه آن کجاست و چگونه می توان از آن در معماری مساجد امروز استفاده نمود چرا در معماری مساجد معاصر نور جایگاه معنوی خود را از دست داده است هدف از پژوهش حاضر این است که با تاکید بر تعیین تاثیر نور در افزایش حس معنویت راهکاری ارایه دهد که طراحی مساجد معاصر با رویکردی به ارزش های نهفته و معنوی در معماری ایرانی اسلامی صورت پذیرد..تحقیق حاضر با تکیه بر روش های توصیفی ،تحلیلی ،و مطالعات اسناد کتابخانه ای انجام شده است. در این مقاله ابتدا به تعریف نور از نظر لغوی پرداخته و سپس رابطه نور و بشر ، نور ومعماری ،جایگاه مسجد در اسلام، حس معنویت در مساجد و نقش نور در حس معنویت مساجد پرداخته شده است . در آخر به تحلیل نمونه موردی مسجد شیخ لطف الله و نقش نور در افزایش حس معنویت آن اشاره شده است.نتایج این پژوهش حاکی از حضور هدفمند نور در معماری مساجد گذشته به ویژه در معماری مسجد شیخ لطف الله اصفهان می باشد. و نشانگر اهداف متعالی حضور نور در جهت آفرینش جلوه هایی بدیع در جهت معنویت بخشی به مسجد و پاسخگویی به نیازهای معنوی نمازگزاران بوده است.

نور،مسجد ،معماری ،معنویت ،مسجد شیخ لطف الله