مرجانه نادری گرزالدینی - عضوهییت علمی دانشکده فنی حرفه ای دختران بابل
کاوه نادریان - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری دانشگاه گلستان

شهرهای قلمرو فرهنگ اسلامی در راستای تجلی اصول و ارزش های برخاسته از دین مبین اسلام نمود عینی می یابند. این ارزش ها در کالبد فضای شهری جلوه گر می شوند. نمونه بارز آن بنای مسجد و مناره است که یادآور ارزش های معنوی و توحیدی می باشند. این عناصر کالبدی از شاخصه های اصلی شهرهای ایرانی اسلامی به شمار می آیند. از ویژگی های اصلی شهرهای اسلامی وجود مساجد با مناره های بلند است که بر سایر بناهای اطراف خود تسلط دارد. احداث مناره در ایران به عنوان یک نماد دینی که از دوره ی پیش از اسلام رواج داشته ، در دوران اسلامی حضور گسترده ای یافته است و به عنوان یکی از مهم ترین نشانه های شهری برای معرفی فضاهای مذهبی و دینی مورد استفاده قرار گرفته و به شهرهای ایرانی اسلامی هویت بخشیده است. هدف از نوشتار حاضر شناسایی ویژگی های کالبدی، کارکردی و معنایی مناره و نقش آن در هویت بخشی به شهرهای ایرانی اسلامی است. روش تجزیه و تحلیل داده های این مقاله توصیفی- تحلیلی بوده و ابزار گردآوری اطلاعات آن کتابخانه ای می باشد. نتایج بیانگر آنست که عملکرد نشانه ای مناره در شهرهای ایرانی اسلامی با تقویت خوانایی، تصویر ذهنی از محیط، خاطره جمعی، معنا بخشی به محیط و القای ارزش های دینی موجب ایجاد هویت در شهرهای اسلامی می شود

مناره، هویت، هویت شهری، شهراسلامی، نشانه شهری، مسجد