آرزو گودرزی - کارشناس ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد، شهرکرد، ایران.

تعادل و همامونی در معماری یکی از مهمترین عوامل ترکیب می باشد. برای آنکه یک ساختمان استوار بماند تعادل بین نیروهای فشاری و اجزاء نگهدارنده لازم بوده و بطور کلی برای آنکه ساختمان بتواند وظیفه خود را انجام دهد تعادل میان تاسیسات و فضاها و تمام اجزاء آن ضروری می باشد. در نمونه بارز تعادل می توان از مجموعه نقش جهان اصفهان نام برد، این مجموعه دارای تقارن محوری نیست ولی دارای تعادل می باشد. در مطالعه معماری ایرانی و استخراج مفاهیم، مبانی و ویژگی های آن کاملا روشن است که اساس و شالوده اصلی آن در فلسفه وجودی این سرزمین بوده است و در نتیجه، مطالعه آن بدون عمیق شدن در مسایل اجتماعی، فرهنگی، دینی و ادبی ناممکن است و روش تطبیقی رفت و برگشتی بین قالب (صورت) و فلسفه اجتناب ناپذیر می باشد. دشواری این تحلیل از همین جا آغاز می شود. چرا که کالبد همیشه قابل نقد علمی است، به ویژه هنگامی که این نقد در ارتباط با محیط فیزیکی و جغرافیایی صورت می گیرد. با وجود تمام بحث هایی که پیرامون معماری ایرانی وجود دارد، آنچه به این نام خوانده می شود یقینا دارای ویژگی هاییست که در عرصه های معنایی و کالبدی قابل پیگیریست. از جمله ویژگی های کالبدی معماری ایرانی کاربرد هندسه در آن است و از میان راهبردهای هندسی، الگوی انتظام دهندهی همامونی در هنر و معماری ایران اسلامی جایگاهی ویژه دارد و از طرفی با درنظرگرفتن نظرگاه اندیشمندان ایرانی مسلمان در بیان اهمیت موضوع همامونی در هنر و معماری ایران اسلامی، ما در این پژوهش توصیفی پیمایشی به شرح آن پرداخته ایم.

معماری ایرانی، مفاهیم، کالبد، هندسه، همامونی و تعادل