سولماز خوش شمیم - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد واحد تهران شرق
فرزاد مافی - دکتری باستان شناسی ، مدرس دانشگاه آزاد واحد تهران شرق

در معماری ایرانی، فضاسازی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به نحوی که این مهم تنها از طریق تلفیق و ترکیب احجام صورت نمی پذیرد، بلکه تمهیداتی اندیشیده می شود که الزاما احتیاج به ترکیب یا انفصال حجمی نباشد و در یک فضاسازی یکسره هم امکان فضاسازی های گوناگون و گاه متضاد ممکن می گردد. و تزیینات در این رابطه به معماری کمک شایانی می کنند. هنگامی که سخن از معماری مساجد به میان می آید، معماران ایرانی با توجه به جایگاه مذهبی و معنوی این بناها در فرهنگ و اعتقادات آنان، تمامی مهارت های هنری خود را برای ایجاد و القای فضای معنوی و روحانی در این بناها بکار می گیرند. استفاده از دو همنشین بی بدلیل نور و رنگ در معماری اسلامی-ایرانی مساجد از جمله این مهارت ها است. دوره صفوی از جمله دوران اعتلای معماری اسلامی در ایران است که در این پژوهش با بررسی موردی دو مسجد شیخ لطف الله و امام خمینی به عنوان نمونه های بارز معماری این دوره، کاربرد هوشمندانه دو عامل نور و رنگ در القای فضای معنوی آن ها به دقت بررسی و نمایان شده است.

رنگ – نور – معماری - مسجد