ریحانه صالح آبادی - دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس
ربابه رزاقی - دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه خوارزمی

یکی از ارکان جامعه مدنی، حزب سیاسی است که میتواند زمینه بسیج مردم را خصوصا در کشورهای در حال توسعه فراهم آورد. به عبارت دیگر در هر جامعه ای وجود تشکل های فراگیری لازم است که بتواند مردم را تحت لوای خود در آورد. یکی از مهمترین این تشکل های مردمی، حزب سیاسی است. حزب سیاسی میتواند حلقه ارتباط میان مردم و حکومت گران باشد و خواسته های مردم را به دولت و سیاست های دولت را به مردم منتقل نماید. لیکن، به رغم سابقه یک صد ساله، احزاب در ایران، تاکنون، هیچ حزب و تشکیلات منسجم و قوام یافته فراگیری که نماینده واقعی بخشی از طبقات اجتماعی باشد شکل نگرفته است. از آنجا که یکی از ویژگی های مهم جوامع سیاسی توسعه یافته، فعالیت و پویایی احزاب سیاسی است. بدین منظور نگارنده در اثر حاضر به بررسی امکان پذیرش این نظام پرداخته است. در این تحقیق سعی شده است با استفاده از الگوی سیستمی دیوید استیون موضوع ناکارآمدی احزاب سیاسی در ایران در دوران پس از انقلاب مورد آسیب شناسی قرار گیرد. و عوامل مهم در جهت پذیرش نظام حزبی پایدار(بایسته های نظام حزبی پایدار) در ایران بیان گردد. الگوی ایستون به نگارنده این تحقیق، این امکان را داده تا ناپایداری احزاب را از زاویه بد کارکردی سیستم سیاسی در حوزه ورودی ها، فرایند تصمیم سازی و نهایتا کارکرد بازخوراندی مورد بررسی قرار دهد. به نظر نگارنده،سیستم سیاسی در ایران پس از انقلاب اجازه نداد تا احزاب سیاسی کارکردهای خود را در زمینه انتقال انتظارات و حمایت ها و همچنین در زمینه تصمیم سازی به شرحی که بیان خواهد شد به خوبی انجام دهند این مساله در حوزه بازخوراندی یا انعکاس واقعیت های محیطی به سیستم نیز صدق میکند. در نهایت نیز به نقش رهبران در ایجاد نظام حزبی پایدار پرداخته میشود، بدین شرح که رهبران احزاب میتوانند نقش مهمی در پذیرش نظام حزبی پایدار از جمله مشخص نمودن ضرورت تحزب در ایران، تغیر ذهن مسولان نسبت به احزاب و استفاده از نخبگان سیاسی اعمال نمایند.

حزب سیاسی، احزاب در ایران، موانع نظام حزبی پایدار، نظام حزبی پایدار