محمدرضا دانش شهرکی - نویسنده مسیول، دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشگاه تهران

مفهوم سرزمین دولت ها در یک سیر تکوینی از ابتدا تاکنون، تحولاتی شگرف از حیث ماهوی و کارکردی داشته است. علماء متقدم تاکید خود را بر ماهیت و کیفیت قلمرو در ساماندهی یک دولت کامل و مطلوب از نظر تامین نیازهای مادی و معنوی اتباع آن(دولت) قرار داده بودند. اما در درک معاصر از سرزمین، آن را پهنه ای سرزمینی میدانند که با تکیه بر مفهوم مرز ، حیثیت حقوقی حاکمیت را جنبه ای سرزمینی میبخشد. امروزه استقلال و حفظ تمامیت ارضی و مرزی دولتها به عنوان یک اصل جهانی مورد توجه و پذیرش قرار گرفته است. به رغم غلبه تفکر امت محوری در بدو تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران منبعث از گرایشات و ریشه های دینی و فکری بنیان گذاران دولت و تصمیم گیران کلان آن و تاکید بر مرزهای فرهنگی جهان اسلام، اختصاص هفت اصل به قلمرو ملی، ضرورت حفظ و پاسداشت مرزهای آن را میتوان از ویژگی های بارز تحول تفکر زمامداران دولت و زمینه ساز ساخت یک حکومت بر پایه ملت دانست. تغییرناپذیری مرزهای سرزمینی مگر با شرایط استثنایی و اصلاحات جزیی و با موافقت قوای سه گانه و مقام رهبری در نوع خود قابل توجه و تامل است. در این مقاله با روش تحلیلی به بررسی قلمرو ملی و مرزهای ایران و همچنین زمینه تحول و تطور نظریه مرزهای عقیدتی به مرزهای سرزمینی می پردازیم.

قلمرو دولت، تمامیت ارضی، قانون اساسی ج.ا.ایران، مرزهای سرزمینی ، مرزهای عقیدتی