فخرالدین رضایی - دانش آموخته دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابل
سیدمحمد حسینی - استادیار گروه پاتولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابل
مجید اسکندری - دانش آموخته دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابل
محمد نیکزاد - دانش آموخته دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابل

مقدمه: تلخه گیاهی چند ساله، تلخ مزه و جز گیاهان هرز می باشد. تغذیه طولانی مدت از این گیاه در تک سمی ها موجب شکل گیری بیماری برگشت ناپذیر مغذی به نام انسفالومالاسی نیگروپالیدال می شود که در ان ناحیه نیگروپانیدال مغز نرم شده و از بین می رود. ظاهرا عامل این بیماری نوروتوکسینی به نام رپین است.روش کار: در بیمار مورد نظر که الاغی 10 ساله و ماده بود که طبق تاریخچه و مشاهده ی خوراک مصرفی روزانه وجود گیاه تلخه به صورت مخلوط با علوفه خشبی الاغ تایید شد و طبق اطلاعات صاحب دام الاغ به مدت 3 ماه از این علوفه استفاده کرده است. علایم بیماری شامل نیمه باز بودن دهان؛ خروج زبان از دهان؛ سرازیر بودن بزاق کف الود و گاهی چرخش یک طرفه و خمیازه کشیدن فراوان بود.این مسمومیت در زمستان 1395 در روستای امان اباد در توابع شهر اراک رخ داد همچنین محل کالبد گشایی دامداری بود که البته ناحیه سر در کلینیک کالبدگشایی شد. به علت عدم تغذیه مناسب و شدت یافتن علایم عصبی الاغ معدوم شد. در کالبدگشایی پنومونی استنشاقی و خونریزی گوارشی دیده شد؛ همچنین در مغز نیز مواردی از نکروز و غیر طبیعی بودن کورتکس مشخص بود.بحث و نتیجه گیری: گیاه تلخه معمولا در یونجه زار ها و منابع خوراک دام می روید، با توجه به مزمن بودن این مسمومیت پیشنهاد می شود حتما در انتخاب خوراک مصرفی دقت بیشتری به جهت نبودن این گیاه به عمل آید.

علایم عصبی، تلخه، الاغ، انسفالومالاسی نیگروپالیدال