فرشته احمدی - استادیارگروه شهرسازی دانشکده هنرومعماری و شهرسازی واحدنجف آباد دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد اصفهان ایران
علیرضا مظاهر - دانش آموخته کارشناسی ارشدشهرسازی دانشکده هنرومعماری واحدنایین دانشگاه آزاد اسلامی نایین اصفهان ایران

بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری بخش اعظمی از سطح شهرهای کشور را تشکیل می دهند. این بافت ها از یک سو از طیف گسترده ای از مشکلات کالبدی، عملکردی، ترافیکی و زیست محیطی رنج می برند و برای کل گسترده شهر یک تهدید جدی به شمار می آیند و از سوی دیگر مهمترین پتانسیل شهرها برای استفاده از زمین جهت اسکان جمعیت، تامین فضاهای باز و خدماتی و نیز بهبود محیط زیست محسوب می گردند. بررسی ماهیت طرحهای ساماندهی، نوسازی بهسازی این طرحها را در زمره طرح های تفضیلی ویژه ای قرار میدهد که برای محدوده مورد مطالعه تهیه می گردد اما روند تهیه طرحهای تفضیلی در گذشته بواسطه نگرش بخشی، از بالا به پایین و بدون بازخورد و نقش مردم در فرآیند برنامه ریزی و تهیه طرحها، موجب شده است که طرحهای مذکور به اهداف موردنظر دست نیابند. در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از مطالعات اسنادی و میدانی، ضمن بیان مفاهیم بافت فرسوده،مشارکت، انواع مشارکت و ویژگیهای آن به بیان مهم ترین موانع و محدودیت های مشارکت مردمی در ایران پرداخته شده و در انتها راهبردهایی برای جلب مشارکت شهروندان در پروژههای طراحی شهری ارایه شده است. نتایج حاصل از تحقیق مبین آن استکه رویکردهای ک به دلیل نگرش های فرسوده نونی سامانبخشی بافت های صرفا کالبدی، گرایشهای صرفا طراحانه و در نظر نگرفتن خواست ساکنین این بافتها، عمدتا با شکست مواجه شدند× با توجه به اینکه نوسازی شهرها در جهت ارتقاء کیفیت زندگی صورت میگیرد لازم است کلیه ابعاد کالبدی و غیرکالبدی (اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی) شهر مدنظر قرار گرفته شود و از آنجا که مردم استفاده کنندگان و ذینفعان اصلی طرحهای شهری هستند، توجه به خواست و نیازهای آنها در طرحهای شهری، نقش اساسی در موفقیت اینگونه طرح ها و تسریع در روند بهبود این فضاها دارد.

بافت فرسوده، مشارکت مردمی، شهروندان، طرحهای شهری