مهدیه اسلامی مهدی آبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری گرایش محیط زیست شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر
فاطمه ادیبی سعدی نژاد - استادیار و عضو هییت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر

اهمیت و جایگاه طبیعت و منابع طبیعی در تداوم زندگی مادی و معنوی انسان موضوعی است که نمیتوان آن را انکار کرد. در چند دهه اخیر نوع عملکرد انسان در مناطق جغرافیایی مختلف زمینهساز تخریب محیط زیست و پیدایش چالشهای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی شده است. میزان پایبندی جوامع به مسایل زیست محیطی و حفاظت از آن و رعایت اصول توسعه پایدار از معیارهای اساسی برای ارزیابی رشد جوامع به شمار میآیند. توسعه پایدار و عدالت زیست محیطی به عنوان دو هدف ارزشمند، یگانگی بومشناختی طبیعت و جامعه را نه تنها در سطح ملی بلکه در سطح جهانی قرار داده است. متاسفانه بیعدالتی محیطی در شهرها در کنار برنامهریزیهای غلط، تخصیص نامتناسب امکانات، تاثیرگذاری نظام سرمایهداری بر طرحهای شهری با مکانگزینی کارگاههای صنعتی و آلاینده در مناطق جغرافیایی که نزدیک محل زیست طبقه فقیر هستند، تشدید میشود. در این مقاله سعی شده به بررسی عوامل موثر بر ایجاد بوی نامطبوع مسیر اتوبان تهران قم از دیدگاه عدالت زیست محیطی و تاثیر آن بر سلامت افراد پرداخته شود. حال این پژوهش پس از تبیین مبانی نظری درخصوص عدالت زیست محیطی سعی بر آن نموده با استفاده از روش های میدانی و کتابخانه ای به جمع آوری اطلاعات بپردازد. هدف این پژوهش شناسایی کانون های تولید بوی نامطبوع در مسیر اتوبان تهران قم به عنوان مهمترین محور مواصلاتی شمال به جنوب کشور و ارایه راهکارهای مناسب برای برطرف شدن این مشکل می باشد. منشا بوی مشمیز کننده ای که به ویژه از کیلومتر 15 تا کیلومتر19 عوارضی جاده قدیم تهران قم بر روی مسیر اتوبان خودنمایی می نماید با توجه به فقدان تجهیزات لازم و ابزارهای اختصاصی اندازه گیری و سنجش بو می تواند به دلیل وجود واحدهای آلاینده شامل: دامداری ها و کشتارگاه های صنعتی دام، نبود تصفیه خانه فاضلاب در شهرک های صنعتی، عبور فاضلاب خام شهر اسلامشهر و شهرک واوان از زیر اتوبان، مجتمع پردازش و دفع آرادکوه ، پساب تصفیه خانه فرودگاه بین المللی امام خمینی(رحمت اله علیه)، وارد شدن پساب فاضلاب خام به دریاچه شهرک سینمایی دفاع مقدس، سوزاندن عمدی زباله، لاستیک و کابل های مسی توسط افراد سودجو و ... را نام برد. لذا برای برون رفت از این مشکل می بایست 1 -تامین اعتبار لازم جهت تسریع در تکمیل و بهره برداری از سیستم فاضلاب شهر اسلامشهر و شهرک واوان از سوی مسیولین مربوطه صورت گیرد. 2-کشتارگاه ها و شهرک های صنعتی موجود در محدوده طول مسیر اتوبان تهران قم به سیستم تصفیه خانه فاضلاب مجهز شوند. 3 -جلوگیری از ایجاد هرگونه واحد آلاینده جدید و انتقال واحدهای آلاینده موجود به شهرک های صنعتی 4 -بررسی صحت کارکرد تصفیه خانه فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) و نصب تجهیزات کنترل بو در محیط های سربسته 5 -ایجاد فضای سبز مناسب در طرفین اتوبان و تامین منابع آب مورد نیاز 6 -خشکاندن برکه های مانداب و خونابه ناشی از تجمع پساب فاضلاب شهری و واحدهای تولیدی 7 -برقراری گشت های انتظامی شبانه برای جلوگیری از زباله سوزی توسط افراد سود جو 8 -بهره گیری کامل از توان 200 تنی نیروگاه ریجکت سوز در مرکز پالایش و دفع آرادکوه و تعطیلی سایت هوادهی و پالایش کمپوست در مرکز یاد شده.

توسعه پایدار، عدالت زیست محیطی، بیعدالتی محیطی، محیط زیست