شاهین روحانی - گروه تکنولوژی اطلاعات- مرکز تحقیقات و خدمات خود کفایی ایران

مانند ورود هر تکنولوژی جدید به اقتصاد، ورود تکنولوژی اطلاعات نیز می تواند اثرات مثبت و یا منفی بر روی اشتغال، ضریب تولید کنندگی عوامل تولید و بهره وری داشته باشد. چنانچه رشد ضریب تولیدکنندگی عوامل تولید در کلیه بخشهای اقتصاد یکسان باشد،سطح اشتغال در کل لزوماً بالا خواهد رفت. هر چند احتمال پایین آمدن ردصد اشتغال در برخی از بخشها وجود دارد.این پدیده ناشی از فعالیت بیشتر بنگاههای اقتصادی می باشد که با هدف افزایش سود خود می خواهند از افزایش ضریب تولیدکنندگی عوامل تولید بهره جویند، این امر خود موجب افزایش سطح اشتغال خواهد شد. اما شواهد تاریخی بر این گواه است که پبشرفت تکنولوژی بطور یکسان در کلیه بخشها اثر نمی گذارد. بخشهای مختلف اقتصادی تاثیرات مختلفی از ورود تکنولوژی جدید به بازار می پذیرند. در بسیاری از بخشها افت اشتغال ایجاد می شود، در بسیاری دیگر جذب تکنولوژی با لختی صورت می گیرد و در بعضی دیگر نیز جذب و به کارگیری یک تکنولوژی با سرعت فوق العاده ای انجام می پذیرد. بنابراین واضح است که ورود تکنولوژی جدید موجب بالا رفتن ضریب تولیدکنندگی بطور یکسان نمی شود و واضح نیست که موجب بالارفتن سطح اشتغال بشود. بالا رفتن سطح اشتغال در بلند مدت تحت تاثیر تکنولوژی اطلاعات در ایران از بحثهای اصلی ما در این مقاله می باشد. هر چند این مسیر در کوتاه مدت ممکن است در سه سناریو مختلف اتفاق بیفتد.-رشد ضریب تولیدکنندگی عوامل تولید بسیار بالا می رود و فوق العاده تاثیرگذار بر روند مثبت افزایش اشتغال می شود.- رشد ضریب تولید کنندگی عوامل تولید بسیار ناچیز می باشد. – رشد ضریب تولیدکنندگی عوامل تولید افت می کند و نتیجتاً اشتغال کاهش می یابد. تعیین دقیق پارامترها و تشخیص اینکه در حال حاضر ایران در کدام یک از وضعیت های فوق قرار دارد نیاز به اندازه گیری دقیق شاخص های اقتصادی دارد. در هر صورت میزان شتاب و طول مدت انتقال از حالتهای مختلف جذب تکنولوژی و تاثیرات آن بر ضریب تولید کنندگی عوامل تولید به میزان نیروی کار متخصص بستگی دارد. نیروی متخصص کار از تاثیر گذارترین عوامل بر پیدایش، انتقال و به کارگیری تکنولوژی (تکنولوژی اطلاعات) می باشد.