مجید جهانی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی برق قدرت الکترونیک قدرت و ماشین های الکتریکی، دانشکده فنی و مهندسی، گروه برق قدرت، -دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
بهروز رضایی علم - دانشیار، دکتری تخصصی برق قدرت، دانشکده فنی و مهندسی، گروه برق قدرت، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
اسماعیل رک رک - استادیار، دکتری تخصصی برق قدرت، دانشکده فنی و مهندسی، گروه برق قدرت، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

موتورهای القایی بطور گسترده ای در برنامه های کاربردی صنعتی، تجاری و خانگی استفاده می شود . استفاده از موتورهای چند فازه روز به روز در حال افزایش است. از روش های کنترلی معروف موتورهای القایی می توان به روش کنترل برداری و کنترل اسکالر اشاره کرد. در کنترل اسکار نمی توان حالت گذرای موتور را کنترل کرد. در مقابل کنترل برداری نه تنها حالت ماندگار موتور بلکه حالت گذرا موتور را نیز کنترل می کند . روش های مختلفی برای پیاده سازی کنترل برداری موتورالقایی موجود است که محبوب ترین روش های آن کنترل برداری FOC و DTC است . در روش DTC سعی بر آن است تا محدودیت ها و پیچیدگی های روش کنترل برداری را کم نماییم. اگرچه این روش موجب افزایش ریپل های گشتاور و شار ماشین می شود ولی در مقابل سهولت در اجرا را به همراه دارد. به بیان دیگر در این روش هدف آن است که شار و گشتاور موتورالقایی مستقل از یکدیگر و همانند موتور DC کنترل گردند. همچنین استفاده از اینورتر چند سطحی موجب بهبود عملکرد هارمونیکی و کاهش ریپل گشتاور می شود. در این مقاله روش کنترل مستقیم گشتاور به عنوان یک روش کنترلی مناسب برای کنترل موتور القایی پنج فاز معرفی شده است. هدف از انجام این تحقیق بررسی تحلیلی موتور القایی پنج فاز و کنترل آن به روش کنترل مستقیم گشتاور می باشد. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است. لذا در گام اول با استفاده از مطالعات - کتابخانه ای به بررسی مطالب کلی و پایه در خصوص موتور القایی، همچون تیوری، ساختار، کاربرد و مزایای آن پرداخته شد. در گام دوم با مطالعه تعدادی از مقالات داخلی و خارجی به بررسی موتور القایی پنج فاز و همچنین معادلات مربوط به آن پرداخته شد. در گام سوم انواع روش های کنترل موتور القایی و بطور خاص تشریح کنترل مستقیم گشتاور و همچنین بررسی اینورتر چند سطحی پرداخته شد. در نتیجه این تحقیق کنترل مستقیم گشتاور به عنوان یک روش کنترلی سریع و مناسب برای کنترل موتور القایی چندفاز می باشد.

موتور القایی، پنج فاز، کنترل مستقیم گشتاور، اینورتر منبع ولتاژ