بررسی مفهوم و اهمیت قاعده طهارت در فقه اسلامی

یکی از قواعد فقهی که در بعضی از احکام شرعی کاربرد دارد ، قاعده طهارت است. این قاعده از قواعدمشهور فقهى است که حکم به طهارت همه اشیا مى کند تا زمانى که ناپاکى و نجاست آن ها ثابت نگردد.بنابراین ، هرگاه در طهارت و نجاست چیزى شک شود ، به کمک این قاعده ، به طهارت آن حکم مى شود.ضمن اینکه قاعده مزبور را با صول عملیه مقایسه نموده و ارجحیت آن را در موقع تعارض اثبات می نماییم و نیزرابطه آن را با دیگر قواعد فقهی که مناسب بحث هستند بیان می نماییم . در پایان نیز مصادیقی از این قاعده رامورد ملاحظه و کنکاش قرار می دهیم. باید به قواعد عام فقهى یا اصول عملیه و احکام ظاهرى آن رجوع شود.با این که در مباحث پیشین ثابت شد که موضوع طهارت اهل کتاب از سوى دو دلیل (قرآن و روایات) پشتیبانىمى شود و با وجود آن دو، نوبت به قاعده طهارت نمى رسد، اما با فرض آنکه هیچ یک از دلایل چهارگانه ذکرشده بر نجاست اهل کتاب و دو دلیل اقامه شده بر طهارت آنها تمام و صحیح نباشد، ناچار مرجع در این حکم قاعده طهارت خواهد بود. چنان که برخى از فقها مثل آیت الله مکارم و مرحوم سبزوارى، صاحب الذخیره بههمین قاعده فقهى استدلال کرده اند. حتى کسانى که قایل به نجاست هستند مثل امام خمینى (ره) این مورد را باصرف نظر از ادله خاص بر نجاست، مورد جریان اصالت طهارت دانسته اند. قاعده طهارت از قواعد مسلمفقهى فقه شیعه است، چنان که در اکثر کتب اصول فقه با بحث اصالت برایت همراه است.

Keywords:

طهارت , نجاست , قاعده , احتیاط , پاک , طاهر , نجس