سیدمحمود حسینی طباطبایی - گروه فقه ومبانی حقوق اسلام، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران
محمود قیوم زاده - استاد گروه فقه ومبانی حقوق اسلام، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران

مسیله حجیت خبر واحد در احکام شرعی مانند نماز و روزه از مسایل مهم علم اصول به شمار می رود. در بین علمای اصول کمتر کسی پیدا می شود که خبر واحد را در فقه حجت نداند. مخالفت سیدمرتضی، ابن ادریس و قاضی ابن براج و بعضی با حجیت خبر واحد نیز هیچ گاه جامه عمل نپوشیده، این بزرگان نیز در مقام عمل به این اخبار ملتزم شده اند. مقصود از خبر واحد، خبری است که مفید علم نباشد، یعنی خبری که نه متواتر باشد و نه محفوف به قراین قطعی گروهی نیز فقط در احکام شرعی حجیت آن را پذیرفته اند. مقصود پژوهش حاضر، قسم اخیر است. سیره عقلا، در کنار سایر ادله ای که دلالت آن بر حجیت خبر واحد مورد ادعا است؛ قرارداشته و به عنوان دلیل مستقل از آن یاد می شود تا جایی که برخی از بزرگان آن را عمده دلیل خوانده به گونه ای که اظهار می دارند. اگر در سایه ادله جای خدشه و مناقشه در احکام شرعی مانند نماز و روزه وجود داشته باشد، نمی توان در مورد دلالت سیره عقلا بر حجیت خبر واحد، به خود کوچک ترین تردیدی راه داد. سیره عقلا به عنوان دلیل مستقل نمی تواند باشد، به طوری که اگر سایر ادله مورد مناقشه و ایراد بود، این دلیل به تنهایی بتواند حجیت خبر واحد را اثبات کند، بلکه این دلیل برای اینکه بتواند مدعای مورد بحث را به اثبات برساند نیازمند به سایر ادله است.

حجیت خبر واحد، علم حصولی، احکام شرعی، آیات و روایات