بررسی جایگاه مفهوم و اهمیت قاعده عدالت از منظر فقه اربعه

آفرینش این جهان، حساب و کتاب آن و همچنین تشریح احکام شرعی بر مبنای عدالت است، ظالم نه در تکوین نه در جزا و نه در تشریع الهی راه ندارد. در زمان ما که فرهنگ های بیگانه با توجیه مبانی خود، برخی از احکام اسلام را ضالمانه معرفی کرده، و با معیارهای خود برای ما فرهنگ سازی می کنند مجال بحث از قاعده عدالت رونق تازه ای یافته است؛ عوامل متعددی باعث دشواری بحث از قاعده عدالت شده است به گونه ای که گستره ی عدل و ظلم همه احکام مربوط به اجتماعیات اسلام را در بر می گیرد. عدالت در تمام شیون حیات و هستی انسان، و شاید باید گفت در گستره کلیت آفرینش، چه در عرصه تکوین و چه در میدان تشریع، پایه، اساس، اصل، مبنا و میزان، و قاعده است. در این پایان نامه علاوه بر پژوهش فقهی در زمینه موضوع بحث معنی و مفهوم قاعده عدالت، تقوی، فسق، مروت، حسن ظاهر، ملکه، عدالت و اقوال و دلایل ان و طرق اثبات قاعده عدالت در فقه اربعه و چگونگی و تقسیمات آن به طور مفصل مورد بررسی قرار گرفته است. به هرحال با توجه به گستردگی و پراکندگی بحث سعی شده است حتی المقدور تمام مطالب در چهار فصل تهیه گردد. و از میان مواردی که بررسی شد در قاعده عدالت از نظر فقهی همه فقهاء قایل به این بودند که در مفتی، قاضی، امام جمعه و جماعت و امام مسلمین عدالت در آنها شرط است. ولی بعضی گفته اند که در راوی، شاهد، وصی، اجیر، متولی وقف، قیم بر اطفال عدالت شرط نیست.

Keywords:

عدل , عدالت فقهی , تقوی , عدالت اخلاقی , قرآن