خلیل الله احمدوند - استادیار گروه فقه و حقوق دانشگاه رازی کرمانشاه
حمزه افشارزاده - دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق خصوصی
سیاوش دوست مرادی - دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق خصوصی

احراز رابطه سببیت، هنگامی که یک سبب، خسارتی را به بار آورده، کارآسانی است اما با توجه به اینکه حوادث اجتماعی به هم مرتبطند ومعمولا علت و سبب ضرر بیش از یکی است، در نتیجه تعیین مسیول وبه تبع آن احراز رابطه سببیت عمل دشواری است. پس از احراز نیز بحث از نحوه توزیع مسیولیت و سهم هریک در پرداخت قسمتی از آن در مواردی که چند عامل باعث وقوع خسارت و زیان می شوند، یکی از مباحث مهم حقوقی است که موجب اتخاذ رویکردهای متفاوت و حتی متعارض در قانون، ارایه نظریات متفاوت از دکترین حقوقی و تشتت آرا در رویه قضایی شده است. در فقه نیز همواره این سوال مطرح بوده است که در صورت اجتماع اسباب در ورود خسارت کدام سبب ضامن است و مبنای تعیین مسیول از بین اسباب چیست. در قوانین ایران در زمینه ضابطه تقسیم مسیولیت بین اسباب متعدد نظریه های مختلف (تقسیم به نسبت شدت و ضعف تقصیر، مسیولیت تضامنی، تقسیم به نسبت تاثیر عمل، تساوی) منعکس شده است.

ضمان، سبب، اجتماع اسباب، اجتماع سبب و مباشر، مسیولیت نسبی