زهرا علی آبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته عرفان اسلامی دانشگاه محقق اردبیلی وزارت علوم و تحقیقات
حجت الاسلام سیف الله مدبر - استادیار دانشگاه محقق اردبیلی
اشرف میکاییلی - استادیار هییت علمی دانشگاه محقق اردبیلی

عرفان و تصوف را اساس می توان مسلکی تاویلی به شمار آورد. در مکتب عرفان برای ایات قرآن و کلمات آن، معانی باطنی قایل شده اند. در طول تاریخ عرفان دلایل متعددی سبب تفسیق و تکفیر عرفا بوده است. یکی از این دلایل تاویل نصوص دینی توسط ایشان بوده که گاه با ظاهر ایات و شرع تناقض داشته است اما از آن جا که نظرگاه عرفا با متشرعین و ظاهرگرایان در مورد نصوص ایات متفاوت بوده، عدم توجه به این اختلاف در دیدگاه ها سبب این لعن و تکفیرها گردیده و آزار و اذیت ها، تبعید و شکنجه ها و گاه قتل هایی بر سر این سوء برداشت ها از عرفا شده است این پژوهش با رویکرد توصیفی – تحلیلی به بررسی مسیله ی تاویل در عرفان اسلامی پرداخته و دیدگاه آیات و روایات و عرفا درباره ی تاویل را بررسی کرده، و نمونه هایی از تاویل در متون عرفانی و دلایل عرفا از تاویل آیات بیان می گردد. امید است باتامل در مورد دلایل عرفا از این تاویل ها و جامع نگری در عقاید و آموزه های عرفانی و پرهیز از پیش داوری های سطحی در باب ظاهر تاویل در متون عرفانی از این گونه تفسیق و تکفیرها جلوگیری گردد.

تکفیر، تاویل، عرفان، عرفا، معنای باطنی