الهام کریمیان - دانشجو کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکده مهندسی منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان
رضا مدرس - استاد دانشکده مهندسی منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان
سعید سلطانی - استاد دانشکده مهندسی منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان

تعیین متغیرهای تاثیرگذار در خشکسالی های هیدرولوژیکی و بررسی ارتباط متغیرها به عنوان مهمترین راهکار در مقابله و کاهش خسارات ناشی از خشکسالی مطرح است. روش تحلیل عاملی و تجزیه مولفه های اصلی از کاربردیترین روش های چند متغیره آماری برای تجزیه وتحلیل داده ها می باشد. این تحقیق به معرفی 35 شاخص هیدرولوژیکی پرداخته که این شاخصها به 5 گروه که مشخص کننده ویژگی های مختلف رژیم جریان می باشند تقسیم می شوند و شامل دامنه یا بزرگی (Amplitude)، مدت دوره (Duration)، فراوانی (Frequency)، زمان وقوع (Timing)، تغییرپذیری جریان (Variability) میباشند. روش کار به این صورت می باشد که شاخص های هیدرولوژیکی را برای 15 ایستگاه حوزه کرخه محاسبه و به تجزیه مولفه های اصلی (PCA) آنها پرداخته شد که نتایج نشان داد پس از بررسی و تجزیه وتحلیل مولفه های اصلی، مهمترین شاخص های حوزه کرخه A1،A11، A12، D6، F1 ، V1، T1 که به ترتیب ( میانگین کل رکورد، میانگین از حداقل مقادیر جریان ماه سپتامبر از کل رکورد، میانگین از حداقل مقادیر جریان ماه اکتبر از کل رکورد، میانگین از حداقل جریان 90 روزه در سال، میانگین تعداد وقایع جریان با جریان های کمتر از حد آستانه که برابر با مقادیر صدک 25 برای ثبت کل جریان، ضریب تغییرات دبی های مینیمم ماهانه در سال، میانگین از شماره روز که حداقل جریان اتفاق افتاده )میباشد. همچنین شباهت و تفاوت بین ایستگاه های موردمطالعه بررسی شد و نشان داد که کدام شاخص موجب ایجاد تفاوت میان یک ایستگاه نسبت به ایستگاه های دیگر شده است.

تجزیه مولفه اصلی، خشکسالی هیدرولوژیکی، چند متغیره، شاخص هیدرولوژیکی