خالد اوسطی - استادیار گروه مهندسی مرتع و آبخیزداری، دانشگاه کردستان

مطالعه اثرات تغییر اقلیم بر وضعیت منابع آب و روند تغییرات جریان از دیدگاه مدیریتی حایز اهمیت بالایی است. در بررسی روند تغییرات متغیرهای هیدروکلیماتولوژی، روش ناپارامتری من - کندال روشی مرسوم است اما تصادفی بودن داده ها و عدم وجود خودهمبستگی در سری زمانی مورد بررسی، فرض صفر این آزمون است. بنابراین وجود خودهمبستگی در سری زمانی مورد بررسی، میتواند نتایج آنالیز روند را تحت تاثیر قرار دهد. بر این اساس، در این مطالعه روند تغییرات شاخص های IHA سه ایستگاه هیدرومتری واقع در حوضه گاماسیاب در دوره آماری 51 ساله (از سال آبی 1340-41 تا1390-91)، براساس روش من- کندال و من- کندال اصلاح شده برای اثر خودهمبستگی مقایسه شد. براساس هر دو روش، جریان رودخانه در حوضه گاماسیاب دارای روند کاهشی بود که البته نه تنها مقادیر Z، بلکه وضعیت معنیداری روند تحت تاثیر اثرات خودهمبستگی قرار داشت. درصد تغییر در سطح معنیداری سری های زمانی برای گروه اول از شاخصهای IHA بین 42/86 تا 100 درصد، برای گروه دوم بین 50 تا 100 درصد و برای گروه چهارم بین 25 تا 75 درصد بود. بنابراین با توجه به اثرات خودهمبستگی بر مقادیر Z و وضعیت معنیداری روند، استفاده از روش من - کندال اصلاح شده مورد تاکید قرار میگیرد.

خودهمبستگی، رژیم جریان، گاماسیاب، من - کندال، من - کندال اصلاح شده