احمدرضا کریمی پور - مربی، گروه مهندسی عمران، دانشگاه پیام نور، مرکز شهرکرد

در حال حاضر تحلیل های بسیار کمی بر روی سدهای سنگریزهای صورت گرفته و اساسا هیچ نوع شواهد تجربیمبتنی بر رفتار سدهای سنگریزهای با رویه بتنی در وقوع زلزلههای شدید وجود ندارد. انتخاب ضخامت دال و فولاد موردنیاز در دال تنها بر اساس تجربه و عملکرد سد تحت بارهای استاتیکی مورد توجه بوده است. برای پر کردن این شکاف،روش المان محدود (Quake/w), (FE) که شامل یک مدل واقع گرایانه برای مصالح خاکریزی و رویه دال بتنی است ارایه شده است و برای آنالیز دینامیکی رفتار بتن دال رویه و مصالح راکفیل از شتاب نگاشت تاریخی، با شتاب اوج (PGA) در حدود 0/6g به عنوان تحریک استفاده شده است. چون پاسخ دال بتنی سدهای سنگریزه ای (CFRD) در شرایط وقوع زلزله بسیار مهم است و هر گونه ترک خوردگی و جدایش دال از مصالح راکفیل موجب نشت در سد و در نتیجه تخریب آن خواهد شد در نتیجه در این مقاله به مطالعه رفتار سدهای CFRD با ضخامت های مختلف دال بتنی (سه حالت) پرداخته شده است و در آنالیز المان محدود برای تجزیه و تحلیل واکنش سد در برابر زلزله رفتار مصالح خطی در نظر گرفته شدهاست. نتایج عددی نشان داد که بیشترین تغییر مکان افقی در اثر زلزله در تاج سد اتفاق می افتد و به همین دلیل جدایشمصالح راکفیل از دال بتنی نیز در تاج سد بیشتر میباشد. همچنین نتایج نشان داد که مقادیر جابه جایی افقی تاج سد درحدود 1/5 برابر مقادیر جابه جایی افقی سد در تراز صفر (روی سطح زمین) می باشد و در هنگام وقوع زلزله دال بتنی نسبت به بقیه اجزاء سد دچار تنشهای بیشتری میگردد ولی با افزایش ضخامت دال بتنی از مقدار تنشهای ایجاد شده در دالکاسته میشود. همچنین نتایج نشان داد که ماکزیمم تنش های فشاری در قسمت پایین دال (در نزدیک کف مخزن سد)اتفاق میافتد و ماکزیمم تنشهای کششی در دال بتنی در نزدیکی تاج سد به وقوع می پیوندند. ضمنا با افزایش ضخامتدال بتنی میتوان پایداری دامنه بالادست را به شرط آنکه مصالح زیر دال بتنی دارای کیفیت مناسبی باشند افزایش داد.

سد سنگریزهای، ضخامت دال بتنی ، زلزله، آنالیز دینامیکی، تغییر مکان افقی، تنش های کششی و فشاری