محمدعلی فیروزی - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
مرتضی عبیات - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
مصطفی عبیات - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

برای توسعه پایدار منطقه ای، فرمول واحدی برای تمام کشورها به دست نیامده است و در هر منطقه باید با توجه به شرایطاجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و اکولوژیکی، نماگرهای خاص توسعه پایدار را شناسایی کرد. شناخت ابعاد، شاخص ها و معرف هایبرخورداری، در گرو شناخت هرچه بهتر معیارهای توسعه است؛ زیرا شاخصها، نه تنها ابزاری برای اندازه گیری هستند، بلکه راهنماییبرای چگونگی درک مفهوم توسعه پایدار نیز قلمداد می شوند و انتخاب و تعیین دقیق آنها در امر توسعه و محرومیت و این که آیاوضعیت توسعه یافتگی پایدار یا ناپایدار است، از مراحل اساسی در برنامه ریزی توسعه منطقه ای است؛ بنابراین، شاخص ها یکی ازاجزای ضروری برای ارزیابی کلی میزان پیشرفت به سوی توسعه پایدار به شمار می روند. پژوهش حاضر، با استفاده از 21 متغیر درقالب 3 شاخص اصلی و 7 نماگر فرعی، توسعه پایدار را در میان 19 پهنه جغرافیایی جهان تحلیل می کند. روش پژوهش توصیفی،تحلیلی است و در آن، از تکنیک چندمعیاره تاپسیس برای سطح بندی مناطق مورد مطالعه استفاده شده است. نتایج به دست آمدهدر تکنیک آنتروپی شانون نشان میدهد که مهمترین عامل موثر در توسعه یافتگی و پایداری مناطق جهان، عامل اول رفاه اقتصادیبا مقدار ویژه 3.103 است که به تنهایی 32 درصد از کل معیارها را می پوشاند؛ نتایج به کارگیری تکنیک تاپسیس نشان میدهد دربین سال های 2006 تا 2016 مناطق اروپای شمالی، اروپای جنوبی، اقیانوسیه، آمریکای شمالی، اروپای غربی و شرق آسیا دررتبههای نخست قرار دارند و در همین سالها، مناطق مانند منطقه کاراییب، شمال آفریقا، آمریکای مرکزی، غرب آفریقا، مرکز آفریقاو شرق آفریقا، ناپایدار به شمار می روند.

ماتریس فضایی، توسعه پایدار، شکاف پایداری، جوامع جهانی