سمیرا زارعی نژاددستنایی - گروه معماری دانشکده معماری واحد نطنز ، دانشگاه آزاد اسلامی
محمدمهدی پوستین دوز - دکتری معماری از دانشگاه بهشتی – عضو هیات علمی دانشکده معماری دانشگاه هنر اصفهان

امروزه توجه صرف به جنبه کمی طراحی فضا و نگاه تک بعدی به آن ، سبب کاهش کیفیت اغلب فضاهای تجاریشده است ، به طوری که برخی از فضاهای تجاری از عدم حس مکان و پویایی لازم به رنج می برند و فقط مورد استفاده افرادخاص قرار می گیرد بر مبنای مطالعات روانشناسی محیط ، عوامل محیط کالبدی می تواند از طریق تاثیر گذاشتن بر الگوهای جاری رفتار ، ابزار مناسب را جهت ایجاد حس مکان در فضا فراهم نماید ، لذا طراحان می توانند با پیش بینی وطراحی فعالیت های مختلف و دخیل نمودن ملاحظات کالبدی ، زمینه ارتقاء کیفیت مجتمع های تجاری وایجاد حسنمکان در آنها را فراهم نمایند . بر این مبنا ، پژوهش حاضر بر مبنای هدف ، کاربردی و بر مبنای روش در زمره پژوهشهای توصیفی از نوع پیمایشی است . این پژوهش در شهر اصفهان انجام شده است و بازدیدکنندگان مجتمع تجاری سیتیسنتر اصفهان ، جامعه آماری این پژوهش را تشکیل داده اند. برای دستیابی به این هدف ، ابتدا با استفاده از تعاریف ومفاهیم مختلفی که از چندین دهه پیش ارایه شده است به تعریف حس مکان دست می یابیم . سپس با استفاده از معیارهایمختلفی که برای حصول حس مکان در نقاط مختلف دنیا تدوین شده ، به ارزیابی سرزندگی محیطی در این مجتمع تجاریپرداخته و در انتها با جمع بندی آن ها پیشنهاداتی در این راستا ارایه می گردد. با توجه به مطالعات به عمل آمده وبررسی آیتم های 10 گانه ذکرشده در مجتمع تجاری فوق و نیز با عنایت به امتیازات حاصل از اطلاعات ماخوذه درمصاحبه های صورت گرفته ، اگر اعداد و ارقام را به صورت درصد و یا میانگین در بیاوریم لذا میتوان اینگونه نتیجه گرفتکه هر چه قدر میزان رعایت آیتم های امتیاز آور بیشتر باشد به همان اندازه قضای حس مکان بیشتری حاصل خواهد شد.

حس مکان ، تعلق به مکان ، فضاهای تجاری ، فضاهای کالبدی