توجه به عالم خیال و رویکردهای روحانی در ساختار معماری خلاقانه

خیال از کلیدی ترین مفاهیم در حوزه علوم انسانی و معرفت شناسی است، چنان که در مطالعات ادیان و الهیات، در مسیلهتجربه دینی و امر قدسی و در هنر به عنوان اصلی ترین عنصر در آفرینش اثر هنری، بدان پرداخته اند. در غرب، بر خلافدیدگاه اسلامی، خیال در بیشتر موارد در مقابل عقل قرار گرفته است. در حکمت اسلامی خیال یکی از مراتب پنج گانهوجودی عالم هستی و یکی از مراتب وجودی و معرفتی نفس انسان است و به نوعی بین دو عالم محسوس و معقول قرار میگیرد. از نظر متفکران اسلامی، خیال یکی از پنج حس باطنی است که مدرک صور جزییه و خزانه حس مشترک می باشد.از طرف دیگر خیال، خود دارای مراتبی است: خیال متصل (مقید) که ادراک خیالی آدم از عالم ملک و خیال منفصل (مطلق) که دارای خیالی از عالم ملکوت و مجرد می باشد. در این دیدگاه، خیال می تواند اسباب وصول به صورت هایروحانی و متعالی را ممکن سازد و به هنرمند در سلوک و ارتباطش با ملکوت و انقطاع از نفس اماره و جهان حس، و نیز درساختارهای معماری خلاقانه یاری رساند. در این مقاله به تشریح معنای خیال و سپس به بررسی ارتباط میان هنر قدسی وعالم خیال پرداخته شده است. این تحقیق حاصل مشاهدات عینی و مطالعات اسنادی می باشد؛ به شیوه تحلیلی- توصیفی،به تشریح و بیان موضوع مقاله خواهد پرداخت و در پایان با نتایج بندی سعی در گسترش حوزه شمول دانش معماری راخواهد داشت.

Keywords:

خیال , هنر قدسی , هنر اسلامی , معماری ایرانی