محمدرضا عامریان - استادیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهرود
مریم السادات یوسف ثانی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهرود
علیرضا کوچکی - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

یکی از مهم ترین عوامل محدود کننده عملکرد گیاهان زراعی مناطق خشک و نیمه خشک، کمبود آب است. استفاده از انواع میکروارگانیزم ها در این مناطق یکی از راه حل های نوین کشاورزی پایدار در جهت کاهش خسارت ناشی از تنش های محیطی است. همزیستی قارچ های میکوریزای آرباسکولار با ریشه گیاهان زراعی تاثیرات مثبتی در نظام های زراعی نشان داده است. این تحقیق با هدف بررسی تاثیر دو گونه قارچ میکوریزا و سطوح آبیاری بر خصوصیات رشدی ریشه و کارایی مصرف آب گیاه ذرت (Zea mays L.)، به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 88-1387 اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح میکوریزا (شاهد و دو گونه قارچ میکوریزا (Glomus mosseae و G. intraradices)) و چهار سطح آبیاری (25، 50، 75 و 100 درصد نیاز آبی ذرت) بود. صفات مورد مطالعه شامل عملکرد دانه، طول مخصوص ریشه، درصد کلونیزاسیون ریشه و کارایی مصرف آب ذرت بودند. نتایج نشان داد که استفاده از هر دو نوع میکوریزای مذکور، تاثیر معنی داری بر طول مخصوص ریشه، عملکرد دانه و کارایی مصرف آب ذرت داشت (p≤0/05). نوع میکوریزای استفاده شده، تاثیر معنی داری بر درصد کلونیزاسیون ریشه نداشت. استفاده از سطوح مختلف آبیاری نیز تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه، طول مخصوص ریشه، درصد کلونیزاسیون ریشه و کارایی مصرف آب داشت (p≤0/05). به طور کلی، تلقیح با قارچ های میکوریزا در شرایط کمبود آب، می تواند با گسترش ریشه و افزایش سطح جذب آن، جذب آب و عناصر غذایی را توسط گیاه افزایش داده و ضمن افزایش مقاومت گیاه در برابر کم آبی، موجب افزایش عملکرد در ازای مقدار آب مصرفی (افزایش کارایی مصرف آب) گردیده و میزان مصرف آب را در تولید این گیاه کاهش دهد.

درصد کلونیزاسیون، عملکرد دانه، طول مخصوص ریشه