مجید جیریایی - دانشجوی کارشناسی ارشد اگرواکولوژی، دانشگاه شهید چمران اهواز
اسفندیار فاتح - استادیار ، گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه شهید چمران اهواز
امیر آینه بند - دانشیار ، گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه شهید چمران اهواز

به منظور ارزیابی پیامد های کاربرد مجزا و توام ریزموجودات آزوسپریلیوم و مایکوریزا بر عملکرد و اجزاء عملکرد ارقام گندم (Triticum spp.) نواحی گرمسیری پژوهشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی 1392-1391 اجرا شد. طرح آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوک کامل تصادفی و در 3 تکرار بود. عوامل آزمایش شامل باکتری Azospirillum lipoferum در دو سطح (تلقیح و عدم تلقیح)، قارچ مایکوریزا در سه سطح (عدم کاربرد، استفاده از سویه Glomus intradices و سویه G. mossaae)، و ارقام گندم در سه سطح ( رقم چمران و دو رقم دوروم (دنا و بهرنگ)) بود. بررسی صفاتی همچون تراکم سنبله، وزن هکتولیتر، عملکرد دانه، شاخص بازآوری و چندین ویژگی دیگر حکایت از تاثیر مثبت و معنی دار استفاده از ریزموجودات بر ارقام گندم را داشت به نحوی که همزیستی مایکوریزایی بین 7 تا 33 درصد و همیاری آزوسپریلیوم بین 4 تا 32 درصد صفات برآوردی را بهبود دادند. البته، کاربرد توام، منجر به افزایش اثرات کاربرد کودهای بیولوژیک بر صفات برآوردی شد، اما بیشترین وزن هزاردانه (52 گرم)، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک به ترتیب (1246/33 و 3000/9 گرم در متر مربع) و بیشترین تعداد روز تا سنبله دهی (71/33 روز)، سنبلچه در سنبله (22/66) و وزن هکتولیتر (805/37 گرم در لیتر) از تیمار تلقیح بذور رقم چمران با آزوسپیلیوم و استفاده از سویه G. mossaae بدست آمد بنابراین می توان اذعان داشت آزوسپریلوم و میکوریزا جهت تغذیه ارگانیک گندم نان و ماکارونی و به عنوان جایگزینی مناسب برای کودهای شیمیاییهستند.

تراکم سنبله، شاخص بازآوری، کودهای بیولوژیک، وزن هکتولیتر