فاطمه شیرزادی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
محمدرضا اردکانی - استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
هادی اسدی رحمانی - دانشیار موسسه تحقیقات خاک و آب کرج

ریحان (Ocimum basilicum L.) متعلق به تیره نعناع است که بعنوان گیاه دارویی ، ادویه ای و بصورت سبزی تازه مورد استفاده قرار می گیرد. امروزه مصرف نهاده های شیمیایی در اراضی کشاورزی موجب معضلات زیست محیطی عدیده ای از جمله آلودگی منابع آب،منابع خاک و کاهش میزان حاصلخیزی خاک ها گردیده است. استفاده از منابع بیولوژیک بجای منابع شیمیایی و کودهای شیمیایی نقش مهمی در باروری و حفظ فعالیت بیولوژیک خاک ، افزایش کیفیت محصولات کشاورزی و سلامت اکوسیستم دارد. بدین منظور آزمایشی در بهار وتابستان 1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی کرج واقع در ماهدشت انجام گرفت. آزمایش مزرعه ای بصورت فاکتوریل با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل : قارچ مایکوریزا intraradices Glomus ، باکتری Azotobacter chroococcum و ورمی کمپوست بودند ، هرکدام در 2 سطح، مصرف و عدم مصرف اعمال شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر سه گانه مایکوریزا، ازتوباکتر کروکوکوم و ورمی کمپوست باعث افزایش صفات رشد ریحان نسبت به شاهد شد، ارتفاع بوته، تعداد برگ بوته، تعداد گل آذین بوته، قطر ساقه و عملکرد وزن خشک (p≤0/05) و عملکرد وزن تر اندام هوایی (p≤0/01)، معنی دار بودند. لذا استفاده از کودهای بیولوژیک به منظور افزایش خصوصیات کمی گیاه ریحان موثر است.

ازتوباکتر، رشد، گیاه دارویی، عملکرد، میکوریزا