محمد یزدانی - فارغ التحصیل دکتری اکولوژی، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز،
مهرداد یارنیا - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز
همت اله پیردشتی - دانشیار گروه زراعت، پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محمدعلی بهمنیار - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

نظر به اهمیت و نقش طبیعی میکروارگانیسم ها در حاصل خیزی خاک در سیستم های کشت کم نهاده در مقایسه با کشاورزی متداول، آزمایشی در مزرعه آموزشی پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در دو سال زراعی 1390 و 1391 به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عوامل مورد بررسی تلقیح با انواع قارچ های افزاینده رشد در شش سطح شامل: 1) شاهد (بدون تلقیح ) 2) تلقیح با تریکودرما هارزیانوم (TH) ؛ 3) تلقیح با میکوریزا گونه گلوموس اینترارادایسس (GI)؛ 4) تلقیح با میکوریزا گونه گلوموس موسه آ (GM) ؛ 5) تلقیح دوگانه TH+GM ؛ 6) تلقیح دوگانه TH +GI و مقادیر مختلف کود سوپرفسفات تریپل در سه سطح (صفر، 70 و 140 کیلوگرم در هکتار) بر گیاه سویا (Glycine max L.) (رقم ج یکی) بودند. براساس نتایج تجزیه مرکب داه ها محتوی کلروفیل (عدد SPAD) در تلقیح تریکودرما و میکوریزا گونه گلوموس موسه آ با کاربرد میزان متداول فسفر و فسفر کاهش یافته به ترتیب حدود 16 و 17 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش داشت . کاربرد این قارچ ها در تیمار مصرف متداول فسفر و فسفر کاهش یافته نسبت به حذف فسفر از نظر میزان کلروفیل a نیز برتری داشته است . تیمار فسفر کاهش یافته همراه با تلقیح دو گانه تریکودرما و میکوریزا نسبت به تیمار مصرف متداول فسفر تاثیر معنی داری در وزن خشک گیاه و میزان کلروفیل a نداشتند. در این بررسی، میزان اثربخشی این قارچ ها بر رشد سویا در تیمار فسفر کاهش یافته ( 70 کیلوگرم در هکتار ) در مقایسه با حذف کود فسفره و عدم کارآیی مناسب آن ها در مصرف متداول فسفر کاملا مشهود بود.

تریکودرما، فسفر، میکوریزا