جواد حمزه یی - استادیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
مجید بابایی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
سرور خرم دل - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

به منظور بررسی اثر رژیم های مختلف آبیاری و سطوح نیتروژن بر درصد اسیدهای چرب دانه، عملکرد، کارآیی مصرف آب و نیتروژن در کدوی تخمه کاغذی (Cucurbita pepo L.) آزمایشی به صورت اسپیلت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه بوعلی سینا در سال زراعی 1392 اجرا شد. آبیاری (320، 420، 600 و 900 میلی متر در هکتار) در کرت های اصلی و کود نیتروژن (صفر، 130، 260، 390 و 520 کیلوگرم اوره در هکتار) در کرت های فرعی قرار گرفت. آبیاری مزرعه به روش جوی و پشته ای بود و اعمال تیمار آبیاری پس از استقرار کامل گیاه صورت گرفت. کود اوره نیز در سه مرحله کاشت، گلدهی و میوه دهی مصرف شد. صفات مورد بررسی شامل اسید چرب اولییک، لینولییک، عملکرد میوه و دانه و کارآیی مصرف آب و نیتروژن بودند. اثر آبیاری و نیتروژن بر کلیه صفات در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. اثر متقابل نیز بر کلیه صفات به جز کارآیی مصرف آب و کارآیی زراعی نیتروژن تاثیر معنی دار داشت. بیشترین اسید چرب لینولییک (39/99 درصد)، عملکرد میوه (4/40g.m-2)، عملکرد دانه (77/23kg.m-2) و کارآیی زراعی نیتروژن (32/27 کیلوگرم میوه بر کیلوگرم اوره ) از رژیم آبیاری 600 میلی متر و 390 کیلوگرم اوره حاصل شد. کمترین عملکرد میوه و دانه نیز از رژیم آبیاری 320 میلی متر و عدم مصرف کود به دست آمد. بیشترین کارآیی مصرف آب برای عملکرد میوه و دانه که معادل 56/61 و 1/10 کیلوگرم بر میلی متر بود، از رژیم آبیاری 600 میلی متر حاصل شد. در بین سطوح کود اوره نیز بیشترین و کمترین کارآیی مصرف آب برای عملکرد میوه و دانه به ترتیب از تیمارهای 390 کیلوگرم و عدم مصرف اوره به دست آمد . همچنین، بیشترین کارآیی زراعی نیتروژن به تیمار 390 کیلوگرم اوره تعلق گرفت و کمترین میزان این ویژگی با 33 درصد کاهش از تیمار 520 کیلوگرم اوره حاصل شد. براساس نتایج این تحقیق و با در نظر گرفتن بازده مصرف آب و نیتروژن، آبیاری کدوی تخمه کاغذی با 600 میلیمتر آب آبیاری در هکتار و تغذیه آن با 390 کیلوگرم اوره در هکتار مناسب تشخیص داده شد.

اسید اولییک، اسید لینولییک، تغذیه گیاه، گیاه دارویی، مدیریت آب