سعید خدابخش - دانشیار گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان، ایران
سعیده رحمانی - کارشناس ارشد رسوب شناسی و سنگ شناسی رسوبی، دانشکده علوم، دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان، ایران
شهاب کاظمی - استادیار گروه مواد، دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان، ایران
شهاب قایمی - مربی دانشکده شیمی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان، ایران

با وجود این که بیشتر نهشته های کواترنری شامل رسوبات آبرفتی است، قسمت مهمی از این نهشته ها به وی ژه در مناطق فعال تکتونیکی از توفا و تراورتن تشکیل شده است. در این پژوهش، تراورتن های هفت برش واقع در سه استان همجوار قزوین، همدان، کردستان و دو پهنه ایران مرکزی و سنندج سیرجان مورد مطالعه قرار گرفته اند. مطالعات پتروگرافی وجود لامیناسیون و تخلخل ( 5-10 درصد) در مقیاس میکروسکپی و ماکروسکپی را نشان می دهند. سنگ های مطالعه شده اغلب بایواسپارایت هستند و بقایای جلبک ها و گیاهان در برخی برش ها وجود دارد. تصاویر میکروسکپ الکترونی نمایانگر بلورهای کلسیت رشد یافته به فرم هم بعد و موزاییکی در فضای تخلخل است. آنالیزهای XRD نشان می دهند در تمام برش ها کربنات کلسیم از نوع کلسیت کم منیزیم است. در برخی از برش ها نیز علاوه بر کلسیت کم منیزیم مقداری کانی های رسی و کوارتز حضور دارند. آنالیز ژیوشیمیایی به روش XRF نمایانگر میانگین 52/98 و 1/98 اکسیدهای کلسیم و سیلیسیم (به ترتیب) در نمونه هاست. سیلیسیم به صورت رگه های سیلیسی و خرده های ماسه سنگ وجود دارد. اکسیدهای منیزیم، آلومینیوم (با منشا کانی رسی) و آهن (عمدتا به صورت سیمان) نیز به ترتیب با 0/62، 0/47 و 0/41 درصد وجود دارند. براساس نوع سیمان، محیط های دیاژنتیک متیوریک و وادوز شناخته شده است.

پتروگرافی، ژیوشیمی، تراورتن، زون ایران مرکزی، زون سنندج سیرجان