جعفر معصوم پورسماکوش - استادیار اقلیم شناسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران،
احمد فجاد - کارشناس ارشد اقلیم شناسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

اهداف: طوفان تندری یکی از پدیدههای آب و هوایی است که توسعه و تکامل آن تحت تاثیر عوامل دینام یکی و ترمودینامیک قرار دارد. هدف اصلی تحق ی ق حاضر ، بررسی ویژگیهای آماری و ترمودینامیکی رخداد طوفانهای تندری در پهنه ایران است.روش: برای رسیدن به هدف مورد نظر، دادههای ساعتی 14 ایستگاه سینوپتیک دارای رادیو سوند طی دوره آماری 19 ساله (2009-1991 (از آرشیو سازمان هواشناسی دریافت و با استخراج کدهای مربوط به رخداد طوفان تندری فراوانی مکانی - زمانی آنها بررسی شدند. در ادامه با استفاده از نرمافزار RAOB و نمودار اسکیوتی شاخصهای ناپایداری از قبیل CAPE ،LI ،TT ،SI و KI برای طوفانهای تندری تجزیه و تحلیل شدند.یافتهها/ نتایج: نتایج حاصل از پردازش کدهای طوفان تندری ن شان داد هرچند در مقیاسهای زمانی سالانه، فصلی (بیشینه در فصل بهار 39 ٪و کمینه در فصل تابستان با 7 ،(٪ماهانه (بیشینه در ماههای آوریل، مه و کمینه در آگوست) و ساعتی(بیشینه ساعتهای 15 و 12 (بیشینه و کمینه رخداد طوفان تندری برای پهنه ایران از زمان وقوع مشترکی برخوردارند، اما رخداد طوفان تندری در هر ایستگاه و منطقه به شرایط مکانی و زمانی آن بستگی دارد. مقایسه دههای این پدیده نشاندهنده فراوانی وقوع بیشتر آن طی دوره 2000- 1991 نسبت به دوره 2009-2000 است. نتایج حاصل از بررسی و محاسبه شاخصهای ناپایداری نشان داد که همزمان با رخداد طوفانهای تندری در سطح ایران، میزان همرفت و ناپایداری برای درصد قابل توجهی از این پدیده در محدوده پایین این شاخصها قرار دارد.نتیجهگیری: بر اساس نتایج آماری و ترمودینامیکی به دست آمده از این تحقیق می توان گفت که رخداد طوفان تندری در ابتدا وابسته به فصل اقلیمی هر منطقه است و عوامل محلی همچون همرفت میتوانند بهعنوان عوامل ثانویه در رخداد طوفانهای تندری موثر باشند.

همرفت، شاخصهای ناپایداری، بارش، ایران