سیامک جمشیدی - استادیار پژوهشکده علوم دریایی، پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی
محمدرضا سهیلی فر - استادیار دانشکده مهندسی برق، دانشگاه علوم دریایی امام خمینی (ره)

این تحقیق براساس نتایج حاصل از تحلیل داده های اندازه گیری شده پارامترهای فیزیکی آب دریا ( نظیر دما و فشار) در منطقه فلات قاره جنوبی دریای خزر، محدوده آب های ساحلی مجاور بندر کیاشهر انجام شده است. عملیات داده برداری در یک گشت دریایی که به همین منظور در آب های مرز جنوبی دریای خزر برنامه ریزی شده بود، توسط دستگاه نیمرخ بردار پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب دریا CTD مدل (IDRONAUT, OCEAN SEVEN 316) در 13 ایستگاه اندازه گیری و با بیشینه عمق 90 متر انجام شد. داده های برداشت شده پس از کنترل کیفیت، توسط نرم افزارهای مطلب برای تحلیل و نتیجه گیری آماده شده است. نمودارهای ترسیم شده براساس داده های اندازه گیری شده به وضوح تشکیل لایه بندی بسیار قوی و سه لایه شامل لایه اختلاط سطحی ، شیب حرارتی و لایه آب عمیق را در آب های منطقه مورد مطالعه نشان می دهد. براساس نتایج تحقیق، تغییرات عمودی دما از سطح دریا تا نزدیکی بستر در عمق 90 متری بین 29/5-7/5 درجه سانتی گراد مشاهده شد. در لایه اختلاط سطحی که حدودا 10 متر ضخامت دارد، تغییرات درجه حرارت آب دریا بین 29/5-29 درجه سانتیگراد است. لایه دما شیب بسیار قوی و با ضخامت حدود 30 متر ( بین عمق های 10 تا 40 متر) و با اختلاف دمایی 20 درجه سانتی گراد در زیر لایه سطحی تشکیل شده است. نتایج این تحقیق نشان داد که لایه بندی ستون آب در مرز جنوبی دریای خزر فصلی است و در میانه فصل تابستان قوی ترین حالت لایه بندی را دارا است که می توان در تست، اندازه گیری و عملکرد ترانسدیوسرهای سونار این مساله را در منطقه جنوبی دریای خزر مد نظر قرار داد.

دریای خزر، درجه حرارت، لایه بندی حرارتی، لایه دما شیب، سونار