فاطمه قادری - دانشیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد، یزد، ایران، نویسنده مسوول
محسن زمانی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد، یزد، ایران

هنجارگریزی که بنا به نظر ساختارگرایان یکی از موثرترین روشهای برجستگی زبان و آشنایی زدایی در ادبیات اعم از شعر و نثر است، این امکان را برای شعرا و نویسندگان فراهم میکند تا زبان متداول را به هم ریزند و معانی و مفاهیم مورد نظر خود را در قالبی جدید و با زبانی ناآشنا ارایه داده و مخاطب را مجذوب خود نمایند. شاعران و نویسندگان پیشگام در ادبیات معاصر عرب نیز همراه با رویکردهای نوگرایی در مفاهیم و زبان خود دست به نوآوری زدند که جبران خلیل جبران (1883 – 1931م) یکی از آنهاست. وی با بهره گیری از صور گوناگون خیال و عنصر عاطفه، معانی و مفاهیم مورد نظر خود را در قالبی زیبا همراه با موسیقی برخاسته از گزینش و چینش الفاظ و با زبانی متفاوت بیان کرده است. پژوهش حاضر عناصر هنجارگریزی را در بال های شکسته مورد بررسی قرار داده است و با روش توصیفی –تحلیلی و با کمک نمونه هایی از متن، هنجارگریزی را در سه سطح واژگان، معنا و هنجارگریزی غیر زبانی بررسی کرده و به این نتیجه دست یافته است که جبران بیش از هر چیز با استفاده از صور خیال به ویژه تشبیه و در حوزه واژگانی با آوردن ترکیب های نو و جدید از متن آشنایی زدایی کرده و این هنجارگریزی ها را در خدمت بیان بهتر احساس ات درونی ، عقاید و آرای خود در قبال اوضاع نابسامان اجتماعی و حاکمان فاسد دینی، به کار گرفته است.

ساختارگرایی، هنجارگریزی، جبران خلیل جبران، بالهای شکسته