مازیار فیض اله زاده - کارشناس ارشد، گروه مکانیک ماشین های ، کشاورزی، دانشگاه ارومیه
علی محمد نیکبخت - استادیار، گروه مکانیک ماشین های ، کشاورزی، دانشگاه ارومیه
اسعد مدرس مطلق - دانشیار گروه مکانیک ماشین های ، کشاورزی، دانشگاه ارومیه

گلرنگ از گیاهان صنعتی بوده و میزان روغن قابل استخراج از مغز آن حدود 45 درصد می باشد. با توجه به ارزش روغن موجود در بذر گلرنگ و همچنین پتانسیل بالای کشور برای کشت آن، نیاز به تولید بذرهایی با کیفیت و عملکرد بیشتر می باشد. همچنین طراحی دستگاه های مختلف فرآوری و استخراج روغن و همچنین بهینه سازی آن ها امری ضروری به نظر می رسد که در ارتباط با خواص مختلف بذرها می باشد. در نتیجه در این مقاله، برخی خواص بیوفیزیکی و بیومکانیکی بذر گلرنگ رقم IL111 با توجه به اثرات تیمارهای مختلف آبیاری و تغذیه ای و در رطوبت تعادلی بذرها مورد مطالعه قرار گرفت. خواص مطالعه شده شامل ابعاد، جرم و جرم هزار دانه، حجم، مساحت سطح بذر، میانگین قطر حسابی و هندسی، ضریب کرویت، چگالی توده ای و حقیقی، تخلخل و ضریب اصطکاک استاتیکی و دینامیکی، نیروی گسیختگی، تغییر شکل در لحظه گسیختگی، انرژی گسیختگی، ضریب کشسانی و سفتی بذر بودند. نتایج نشان از تاثیر معنی دار تیمارهای اعمال شده بر اکثر خواص فیزیکی و مکانیکی در سطح احتمال 0/01 => p داشت. بیشترین مقدار برای جرم و قطر میانگین هندسی و انرژی گسیختگی در شرایط تیماری قطع آبیاری در مرحله رشد زایشی و تغذیه بیولوژیک (بیوسولفور) حاصل شد. نتایج نشان از تاثیر معنی دار قطر میانگین هندسی بر جرم و انرژی گسیختگی و همچنین تاثیر جرم بر سفتی بذر داشت. از طرفی رابطه مستقیمی بین جرم و انرژی گسیختگی مشاهده شد که نشان از نیاز به انرژی بیشتر برای خرد کردن بذرهای بزرگتر داشت. بیشترین انرژی گسیختگی 0.033J به دست آمد.

خواص بیوفیزیکی و بیومکانیکی، روغن، شرایط آبیاری، گلرنگ