سمیه باعدل - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
عصمت مهدیخانی مقدم - دانشیار گروه ، گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
حمید روحانی - استاد گروه ، گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

به منظور شناسایی نماتدهای انگل گیاهی در مزارع کلزای استان خراسان شمالی، طی سال های 1386 و 1387، تعداد 40 نمونه خاک و ریشه از مزارع کلزای استان جمع آوری گردید. پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه، شستشوی خاک و ریشه ها، استخراج نماتدها به روش الک و سانتریفیوژ و تثبیت و انتقال آنها به گلیسیرین انجام گرفت. سپس از نماتدهای جدا شده به تفکیک جنس، لام های میکروسکوپی دایمی تهیه شد. پس از بررسی های میکروسکوپی، اندازه گیری های لازم انجام و شناسایی گونه ها با استفاده از منابع و کلیدهای معتبر موجود صورت گرفت. دراین تحقیق 17 گونه نماتد از 12 جنس از زیر راسته های Tylenchina و Aphelenchina شناسایی گردید که دو گونه Helicotylenchus egyptiensis و Paratylenchus perlatus برای اولین بار از ایران گزارش می شوند. گونه Helicotylenchus egyptiensis به دلیل داشتن سر مخروطی ناقص با پنج شیار عرضی، کیسه ذخیره اسپرم به صورت اتصالی با محور تخمدان، سطوح جانبی بدن دارای چهار شیار عرضی که شیارهای داخلی در انتهای دم به شکل Uو V می باشد و شکل دم و زایده آن از سایر گونه های این جنس متمایز می شود. گونهParatylenchus perlatus با داشتن اندازه کوچک بدن (245-200 میکرومتر)، استایلت بلند (27-26 میکرومتر) و کیسه ذخیره اسپرم کوچک، گرد و پر از اسپرم از سایر گونه های این جنس متمایز می گردد.

نماتدهای انگل گیاهی، کلزا، خراسان شمالی