یونس رضایی دانش - استادیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه

این تحقیق به منظور شناسایی، بررسی فراوانی جمعیت اسپوری، الگوی پراکنش، تعیین شاخص های کلنیزاسیون و تنوع مورفولوژیک گونه های قارچ های میکوریز آربوسکولار همراه جو (Hordeum vulgare) در منطقه دامغان صورت پذیرفت. نمونه برداری در ماه های خرداد، تیر و مرداد سال 1387 از مزارع جو واقع در شهرستان دامغان و حومه آن انجام شد. محل های نمونه برداری به 7 ناحیه تقسیم بندی شدند و 44 نمونه مرکب خاک از این مناطق جمع آوری گردید. اسپور قارچ های میکوریز آربوسکولار در تمام نمونه های جمع آوری شده از مزارع جو در منطقه دامغان یافت شدند. جمعیت اسپورها صرف نظر از گونه قارچی بین 72 تا 840 عدد در 35 گرم خاک خشک تخمین زده شد. بیشترین میانگین جمعیت اسپوری مربوط به حومه جنوبی شهرستان دامغان با میانگین 349/73 اسپور بود و پس از آن به ترتیب، حومه های شمالی، جنوب شرقی، شمال شرقی، غربی، شرقی و شمال غربی قرار داشتند. فراوانی میکوریزایی (%F) در تمامی مناطق نمونه برداری به استثناء منطقه 3 (97/5 درصد)، 100 درصد تعیین گردید. میزان تراکم میکوریزایی (%M) از 24/06 درصد در منطقه 7 تا 69/2 درصد در منطقه 5 متغیر بود. غنای گونه ای قارچ های میکوریز آربوسکولار، 7 گونه در منطقه 5 و 12 گونه در منطقه 6 ارزیابی شد. در این مطالعه، 16 گونه قارچ میکوریز آربوسکولار در ریزوسفر جو منطقه دامغان مورد شناسایی قرار گرفت که 13 گونه به جنس Glomus تعلق داشتند و در هر یک از جنس های Acaulospora، Pacispora و Scutellospora تنها یک گونه تشخیص داده شد. در این بررسی، جنس Glomus به عنوان جنس غالب قارچ های میکوریز آربوسکولار در منطقه دامغان معرفی گردید. دو گونه G. corymbiforme و G. trimurales برای نخستین بار از فلور قارچی ایران گزارش شدند. بیشترین فراوانی نسبی مربوط به گونه G. intraradices (12/66 درصد) و کم ترین فراوانی نیز در گونه P. scintillans (1/99 درصد) مشاهده شد.

تنوع مورفولوژیک، جو، شناسایی، قارچ های میکوریز آربوسکولار، کلنیزاسیون