پاسخ های دفاعی پنبه به گونه های قارچ تریکودرما و اثر آن در کنترل بیماری مرگ گیاهچه ناشی از Rhizoctonia solani

بیماری مرگ گیاهچه یکی از بیماری های مهم پنبه در مناطق مختلف کشور می باشد که همه ساله خسارت زیادی به مزارع پنبه کاری وارد می نماید. بدلیل خاکزاد بودن عوامل مرگ گیاهچه، استفاده از روش های شیمیایی مثل پوشش دادن بذر با سموم شیمیایی و یا سم پاشی مزارع نتیجه رضایت بخشی ببار نمی آورد، بهمین جهت در سال های اخیر توجه زیادی به مبارزه بیولوژیک بخصوص استفاده از قارچ های آنتاگونیست و بخصوص قارچ تریکودرما شده است. مهم ترین مکانیسم بیوکنترلی تریکودرما تحریک سیستم دفاعی گیاه است. بدین منظور از این قارچ جهت القاء مقاومت گیاه پنبه بر علیه بیماری مرگ گیاهچه استفاده گردید. در این بررسی ابتدا با استفاده از روش کشت متقابل (Dual culture)، توانایی آنتاگونیستی جدایه های تریکودرما علیه قارچ عامل بیماریRhizoctonia solani بررسی گردید. 9 جدایه برتر، جهت آزمایشات بیوکنترلی در شرایط گلخانه انتخاب گردید. در مطالعات گلخانه ای مشخص گردید جدایه های Trichoderma virens A224 و T.harzianum A291 دارای بیشترین اثر بیوکنترلی می باشند. این دوجدایه در بررسی های آنزیمی در شرایط ژرمیناتور مورد استفاده قرار گرفت. بررسی های آنزیمی در قالب طرح کاملا تصادفی و بصورت فاکتوریل در 4 تکرار انجام شد. بررسی تغییرات فعالیت آنزیم پراکسیداز، بتا -1و3 گلوکاناز و میزان فنل کل عصاره ریشه چه پنبه با استفاده از روش های کالریمتری و دستگاه اسپکتروفتومتر صورت گرفت. ارزیابی فعالیت پراکسیداز و بتا- 1و3 گلوکاناز نشان داد که هر دو جدایه قارچ تریکودرما و رایزوکتونیا به تنهایی هر کدام باعث افزایش فعالیت این آنزیم ها و در نتیجه القاء مقاومت در گیاهچه پنبه می باشند. اما میزان فعالیت این آنزیم از نظر آماری در تیمار هر دو قارچ به صورت توام از میزان بالاتری برخوردار است. میزان آنزیم پراکسید در روز دوازدهم نمونه برداری و میزان آنزیم بتا- 1و3 گلوکاناز در روز دهم نمونه برداری به حداکثر میزان خود رسید. در بررسی ترکیبات فنلی کل، حداکثر میزان این ترکیبات در عصاره ریشه چه گیاهان تیمار شده با جدایه های تریکودرما به همراه قارچ رایزوکتونیا مشاهده گردد. نتایج این آزمایش نشان می دهد قارچ تریکودرما در القاء مقاومت گیاه پنبه نسبتا موثر بوده است.

Keywords:

تریکودرما , پاسخ دفاعی , مبارزه بیولوژیک , مرگ گیاهچه پنبه , Rhizoctonia solani