مسعود لطفیان - استادیار پژوهش موسسه تحقیقات خرما و میوه های گرمسیری کشور
بهار راد - محقق موسسه تحقیقات خرما و میوه های گرمسیری کشور
محسن قمری - کارشناس ارشد کشاورزی

این پژوهش به منظور تدوین برنامه نمونه برداری از آفت انباری مهم خرما، شب پره مدیترانه ای آرد Ephestia kueheniella در رقم صادراتی سایر با استفاده از روش اسپکتروفتومتری انجام شد. نتایج نشان داد که طول موج حداکثر جذب برای مراحل رشدی تخم، لارو، شفیره و حشره کامل به ترتیب معادل 1275، 1340، 1360 و 1370 نانومتر بود. لذا روش اسپکتروفتومتری توانایی تشخیص مراحل مختلف رشدی دارا بود. ضریب تبیین مدل تشخیص حداقل بالاتر از 0/5 بود که نشانگر مناسب بودن طول موج حداکثر جذب برای تشخیص است. تعداد نمونه لازم برای ارزیابی صحیح در تمام مراحل رشدی حداکثر معادل 3 نمونه 110 گرمی بود. در این پژوهش از دو مولفه RV و RNP جهت ارزیابی سطح دقت و ارزیابی کارایی روش در برآورد تراکم آفت استفاده شد. مقدار پارامتر RV برای آفت در چهار مرحله رشدی به ترتیب معادل 1/42 ، 1/64، 1/78 و 3/71 بود، لذا در تمام موارد خطای نمونه برداری کم تر از 10 بوده که نشانگر توانایی کاربرد روش در برنامه اجرایی و پژوهشی می باشد. در کنار دقت بالا، هزینه نمونه برداری نیز حایز اهمیت است که این موضوع با استفاده از شاخص RNP ارزیابی شد. مقدار این شاخص برای آفت مورد بررسی در چهار مرحله رشدی کم تر از 40 و به ترتیب معادل 35، 30/35، 28/15 و 13/48 بود.

خرما، شب پره مدیترانه ای آرد، اسپکتروفتومتری، نمونه برداری