اکرم تقی زاده ساروکلایی - دانش آموخته دکتری، گروه گیاه پزشکی، دانشکده ی علوم کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی
قدیر نوری قنبلانی - استاد گروه گیاه پزشکی، دانشکده ی علوم کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی
هوشنگ رفیعی دستجردی - استادیار گروه گیاه پزشکی، دانشکده ی علوم کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی
جواد هادیان - استادیار دانشگاه شهید بهشتی تهران

سوسک کلرادوی سیب زمینی ،(Say)Leptinotarsa decemlineata ، یکی از آفات مهم سیب زمینی در ایران و جهان می باشد. برای کنترل این آفت بیشتر از آفت کش های شیمیایی استفاده شده که سبب آلودگی های زیست محیطی و ظهور نژادهای مقاوم گردیده است. در این راستا استفاده از ترکیبات گیاهی یکی از روش های امید بخش برای کنترل این آفت محسوب می شود. در این پژوهش اثر اسانس شش گیاه دارویی شامل مرزه خوزستانی، Satureja khuzistanica Jamzad، ریحان، .Ocimum basilicum L، آویشن دنایی،.Thymus daenensis Celak، مورد، Myrtus communis L.، نعناع، spicata L. Mentha و میخک،Eugenia caryophyllus (Sprengel) و دو ترکیب شیمیایی مهم اسانس ها شامل تیمول و کارواکرول بر مراحل لارو سن اول، دوم و سوم و بازدارندگی تخمگذاری حشرات کامل در دمای 1±25 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 5±65 درصد و در شرایط نوری 16 ساعت روشنایی و هشت ساعت تاریکی بررسی شد. نتایج نشان داد با افزایش سن لاروی میزان تاثیر اسانس ها کاهش یافت و اسانس مرزه خوزستانی و کارواکرول ترکیب شیمیایی مهم این اسانس بیشترین تاثیر را بر مراحل لاروی سوسک کلرادوی سیب زمینی داشت. همچنین اسانس مرزه خوزستانی بیشترین و اسانس ریحان کمترین تاثیر را بر بازدارندگی تخمگذاری داشت. بنابراین اسانس گیاه مرزه خوزستانی و ترکیب شیمیایی کارواکرول به دلیل تاثیر حشره کشی رضایت بخشی که دارند می توانند در مدیریت کنترل سوسک کلرادوی سیب زمینی به منظور حذف سموم شیمیایی استفاده گردند.

بازدارندگی تخمگذاری، سوسک کلرادوی سیب زمینی، گیاهان دارویی