سمیرا قاسمی - گروه فارماسیوتیکس، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
معصومه خان احمدی - مربی پژوهشی جهاد دانشگاهی کرمانشاه
سعید عباسی - استادیار گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی کرمانشاه

در سال های اخیر استفاده از ترکیبات ثانویه گیاهی رونق یافته است. این ترکیبات برای محافظت از گیاهان در برابر بیماری های قبل و پس از برداشت مورد استفاده قرار می گیرند. در این مطالعه اثر بازدارندگی دو عصاره اتانولی و آبی حاصل از 27 گونه گیاهان دارویی شامل آویشن sp. Thymus، رازیانه Foeniculum vulgare، انیسون Pimpinella anisum، تره کوهی Allium ampeloprasum ، پر سیاوش Adiantum capillus – veneris ، بنفشه معطر Viola odorata، شقایق Papaver sp.، گل سرخ Rosa hybrida ، پنیرک Malva sylvestris، ترخونArtemisia dracunculus ، بابونه Matricaria recutita شوید Anethum graveolens، ریحان Ocimum basilicum، بلوط Quercus sp.، گل ختمی officinalis Althaea، گلپر Heracleum persicum، دارچین Cinnamonum sp.، میخک Caryophillium aromaticus، پونه Mentha puleguim، نعناع فلفلی Mentha piperita، اسطوخودوس sp. Lavandula، سنبل الطیب Valerianae sp.، گل گاو زبان Borago officinalis، گزنه Urtica dioica، جعفریPetroselinum sp. ، مریم گلی Salvia officinalis، شنبلیله Trigonella foenum-graecum روی رشد میسلیومی Alternaria solani به روش دیسک کاغذی در مقدار 5 میلی گرم بر هر دیسک کاغذی بررسی شد. بر طبق نتایج حاصل از بین 27 گونه گیاهی آزمایش شده، حداقل 14گونه (52 درصد) روی رشد میسلیومی قارچ مورد مطالعه اثر بازدارندگی نشان دادند. در بین گیاهان مورد بررسی عصاره آبی سه گیاه شقایق، تره کوهی و ریحان به ترتیب با تشکیل هاله بازدارندگی به شعاع0/22 ± 22/ 10، 0/39 ± 10 و 0/17± 9/67 میلی متر روی رشد میسلیومی قارچ A. solani دارای بیشترین اثر بازدارندگی بودند. عصاره اتانولی رازیانه با شعاع هاله بازدارندگی به میزان 0/51±8/33 بیشترین اثر بازدارندگی را نشان داد. بنابراین گیاهان دارویی منابع با ارزش ترکیبات فعال زیستی هستند که می توان با مطالعات جامع و انجام آزمایشات تکمیلی در جهت کنترل عوامل بیماری زای گیاهی نیز از آن ها بهره گرفت.

حلال، دیسک کاغذی، عصاره