مقایسه کارآیی مدل های تلفیقی NN-ARX و ANFIS با GA-GT جهت تخمین تبخیر روزانه از تشت در شرایط اقلیمی خشک و گرم بلوچستان

امروزه تخمین صحیح تبخیر به عنوان یکی از عناصر مهم چرخه هیدرولوژی، نقش مهمی را در توسعه پایدار و مدیریت بهینه منابع آب کشورهای مواجه با بحران آب می تواند ایفاء کند. تاکنون روش ها و فرمول های تجربی فراوانی در زمینه برآورد فرایند غیر خطی و پیچیده تبخیر روزانه از تشت ارایه شده که با عدم قطعیت میباشد و از دقت بالایی برخوردار نبوده و همچنین دسترسی به تمام پارامترهای ورودی آنها مشکل و یا اندازه گیری آنها محتاج صرف هزینه و زمان زیادی می باشند. در این تحقیق کارایی دو مدل غیر خطی NN-ARX و ANFIS جهت برآورد تبخیر روزانه از تشت در شرایط اقلیمی خشک و گرم (ایرانشهر)، خشک و گرم ساحلی (چابهار) و اقلیم نیمه خشک و معتدل گرم (سراوان) مورد ارزیابی قرار گرفته است . از بین پنج پارامتر ورودی شامل سرعت باد، درجه حرارت، رطوبت نسبی، فشار و ساعات آفتابی در دوره 5 ساله از ابتدای مهر 1384 تا انتهای اسفند 1389 ، بهترین ترکیب ورودی مدل با استفاده از الگوریتم ژنتیک آزمون گاما GA-GT برای هر یک از ایستگاه های سینوپتیک واقع در این مناطق انتخاب گردید سپس با استفاده از مدل های NN-ARX و ANFIS تبخیرروزانهازتشت برآورد شد. با بکارگیری معیارهای آماری شامل 2 RMSE ،R و MAE کارایی مدل ANFIS با 3 تابع عضویت نوع گوسی و مدل NN-ARX برای هر یک از ایستگاه های سینوپتیک منتخب ارزیابی گردید . نتایج حاصله نشان می دهد که دقت مدل ANFIS نسبت به مدل NN-ARX در برآورد تبخیر روزانه از تشت در شرایط اقلیمی خشک و گرم بلوچستان مورد بررسی بیشتر است.

Keywords:

تبخیر از تشت , شبکه های عصبی مصنوعی , شبکه های عصبی فازی , الگوریتم ژنتیک , آزمون گاما , اقلیم خشک و گرم