اثر رژیم های کاربرد درازمدت پساب شهری بر شاخص های کیفیت فیزیکی خاک(مطالعه ی موردی: مزارع طاقانک شهرکرد)

به منظور ارزیابی اثرات آبیاری درازمدت با پساب ( 13 و 23 سال) بر بعضی شاخص های فیزیکی کیفیت خاک، چهار مزرعه در منطقه ی طاقانک با تاریخچه های متفاوت آبیاری با پساب شهری و آب چاه انتخاب شد. در این مزارع، تغییرات شاخص های مرسوم فیزیکی خاک (کربن آلی، جرم ویژه ی ظاهری و میانگین وزنی قطر خاکدانه ها) و نیز شاخص های مستخرج از منحنی رطوبتی (شاخص S دکستر، تخلخل منافذ درشت، گنجایش هوایی ، آب قابل استفاده ی گیاه و گنجایش نسبی آب) بررسی شدند. پساب کربن آلی را از 11 به 20 گرم بر کیلوگرم و تخلخل خاک را از 0/04 به حداقل 0/05 افزایش و جرم ویژهی ظاهری را از 1/25 به 1 مگاگرم بر متر مکعب کاهش داد P<0/05 آبیاری با پساب شاخص S دکستر را از 0/064 به 0/077 افزایش داد ومنجر به افزایش دو برابری تخلخل موثر خاک از 0/08 به 0/16 و افزایش 0/06 درصدی گنجایش هوایی از 0/13 به 0/19 و افزایش 4 درصدی آب قابل استفاده ی گیاه شد P<0/05 شاخص S دسکتر هم بستگی مثبت و معنی داری P<0/05 با تخلخل کل r=0/57 رطوبت اشباع r=0/72 تخلخل موثر r=0/63 ، اب قابل استفاده ی گیاه r=0/74 و گنجایش هوایی r=0/81 و هم بستگی منفی و معنی داری P<0/05 با جرم ویژه ی ظاهری R=-0/51 و گنجایش نسبی آب R=0/64 داشت. آبیاری با پساب شهری، کیفیت فیزیکی خاک را بهبود بخشیده است . این بهبود، بر اساس شاخص های گوناگون،پس از 13 سال و یا پس از 23 سال آبیاری با پساب رخ داده است. آبیاری مجددا با آب تازه بعضی شاخص هایفیزیکی از قبیل تخلخل موثر، گنجایش هوایی و گنجایش نسبی را به مقدار شاهد در مزرعه ی 1 (خاک آبیاری شده با آب چاه) بر می گرداند.

Keywords:

شاخص S , دکستر , تخلخل موثر , گنجایش نسبی آب , گنجایش هوایی , آب قابل استفاده ی گیاه