بهروز عظیم زاده - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد گروه خاک شناسی، پژوهشکد ه ژنتیک و زیستفناوری طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محمدعلی بهمنیار - دانشیار گروه خاکشناسی، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابعطبیعی ساری

افزایش شهرنشینی، تغییر سبک زندگی و عادت های غذایی مردم، میزان مواد زاید تولیدی به سرعت در حال افزایش است و ترکیب این ضایعات نیز تغییر کرده است . تولید ورمی کمپوست از جمله بهترین روش های تبدیل مواد زاید آلی به مواد مفید اصلاح کننده خاک با استفاده از کرم های خاکی و میکروارگانیسم ها است . بدین منظور با جمع آوری ضایع ات رستورانی و آشپزخانه ای و ترکیب آنها با کودگاوی (مواد حجیم کننده ) به صورت نسبت های 1:0 (100 درصد کود گاوی): 2:1 34% ضایعات رستورانی + 66 % کود گاوی و 1:1 50% ضایعات رستورانی + 50 % کود گاوی مطالعه ای به منظور تاثیر تیمار آهک دهی بر فرآیند ورمی کمپوست صورت گرفت . هر ترکیب بستر به 2 تیمار بدون آهک و با آهک ( 1درصد ) تقسیم شد . فرآیند ورمی کمپوست شدن با تلقیح 10 عدد کرم خاکی گونه ایزنیا فوتیدا با وزن کل 4/46±0/17 گرم آغاز شد . این مطالعه در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح کاملا تصادفی با 6 واحد تیماری در 3 تک رار ایجاد گردید . در طول مدت آزمایش نمونه هایی از هر تکرار برداشته و خصوصیات شیمیایی شامل PH، هدایت الکتریکی، کربن آلی، نیتروژن کل، پتاسیم و فسفر قابل دسترس مورد اندازه گیری قرار گرفت . در پایان بیوماس کل و جمعیت نابالغ کرم های خاکی نیز توزین شدند. نتایج نشان داد با افزایش سهم ضایعات رستورانی و آهک دهی میزان عناصر غذایی مورد بررسی افزایش معنی داری P<0/05 نشان داده است. همچنین در انتهای فرآیند میزان هدایت الکتریکی، نیتروژن کل، فسفر قابل دسترس و پتاسیم قابل تبادل به طور میانگین در کل تیمارها به ترتیب 12، 53، 51، 91 درصد افزایش و PH ماده آلی و C/N نیز به ترتیب 5، 19 و 46 درصد کاهش داشته است. بررسی رشد و نمو کرم های خاکی نیزنشان داد تیمارهای ترکیب بستر و آهک دهی و نیز اثر متقابل آنها بر تغییرات بیوماس کل و نابالغ تاثیر فزایندهای داشته است. بطوری که تیمار 2:1 آهک دهی شده با 156 درصد افزایش بیوماس کل، بالاترین درصد افزایش رشد و نمو را در بین تیمارها به همراه داشته است.

ورمیکمپوست، ضایعات رستورانی، آهکدهی، خصوصیات شیمیایی، بیوماس کرم خاکی