مدل سازی ترکیب ایزوتوپی H2,O18 آب بندهای استان گیلان با استفاده از آزمون رگرسیون خطی چندمتغیره

به منظور مدل سازی ترکیبات ایزوتوپی و تغییرات فصلی H2,O18 در ارتباط با پارامترهای فیزیوگرافی، شیمیایی آب و ارزیابی کیفیت آن، آزمایش در سال های 1388-1389 در 30 آب بند مختلف در شمال ایران انجام شد. نمونه ها در فصول مختلف جمع آوری شده و برای تجزیه و تحلیل شیمیایی و ایزوتوپی مورد آنالیز قرار گرفتند. داده ها نشان می دهند که بیشترین مقدار (فرمول در متن اصلی مقاله) در تابستان به ترتیب 1/15% - و 12/11-% و کم ترین مقدار در فصل زمستان به ترتیب 7/50%- 47/32%- مشاهده گردیده است. داده ها همچنین نشان دادند که افزایش قابل توجه دوتریوم اضافه d-excess در طول بهار و تابستان در آب بندهای 20، 21، 22، 24، 25، 26 رخ داده است. همچنین داده های آنالیز شیمیایی نمونه های آب موید حضور سطوح قابل توجه شوری و قلیاییت در آب اغلب این آببندها میباشد. بدین ترتیب می توان نتیجه گیری نمود که رواناب سطحی جاری از اراضی بالادست، یک منبع مهم انتقال نمکهای محلول به این آبگیرها بوده است. این امر باعث گردیده تا سطوح دوتریوم اضافه در آببند 12 در تابستان حتی از زمستان نیز پایین تر باشد. این فرایند همچنین می تواند دلیل قابل قبول برای توجیه بالاترین میزان دوتریوم اضافی و کمترین میزان (فرمول در متن اصلی مقاله) در آب بندهای شهرستان سیاهکل 25 و 26 باشد. لذا به نظر می رسد پمپاژ آب های زیرزمینی (با سطوح جزیی از نمک مشتق شده از تراوش آب دریا) به آب بند می تواند یکی دیگر از دلایل کاهش قابل توجه در ایزوتوپ های سنگین H2,O18 در آبگیرهای 2، 12، 14، 25 از بهار به تابستان باشد. با توجه به فرایندهای فوق و نظر به نتایج آزمون رگرسیون خطی چندمتغیره میتوان نتیجه گیری نمود که اولا از حدود 30 متغیر مورد مطالعه در آبگیرها تنها چند مورد در شناسایی تغییرات O18 و یا H2 می تواند مورد استفاده کاربردی قرار گیرد. ثانیا در بین متغیرهای مورد مطالعه، میزان فیتوپلانکتون موجود در آب می تواند به عنوان عامل مشترک در ارزیابی O18 و یا H2 در فصول بهار و تابستان مورد استفاده قرار گیرد. ثالثا جهت بررسی O18 و یا H2 مونه برداری از آب در فصل بهار (در مقایسه با فصول دیگر) پیشنهاد می گردد. این امر به دلیل ارتباط بیشتر متغیرهای مورد بررسی با تابع مورد مطالعه خواهد بود.

Keywords:

آب بند , ایزوتوپ پایدار , تغییرات فصلی , رگرسیون خطی چندمتغیره , گیلان , مدل سازی