امیر رنجبر - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم خاک، ،دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
حجت امامی - دانشیار گروه علوم خاک، ، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
علیرضا کریمی کارویه - دانشیار گروه علوم خاک، ، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
رضا خراسانی - دانشیار گروه علوم خاک، ، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

زعفران یکی از مهم ترین گیاهان اقتصادی در استان خراسان میباشد. میزان عناصر موجود در خاک و خصو صیات فیزیکی خاک نقش تعیین کننده ای در مقدار عملکرد زعفران دارد و کمبود عناصر می تواند عامل محدود کنندهای در رشد و نمو این گیاه باشد. به منظور بررسی روابط بین عملکرد زعفران با برخی از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک و تعیین سهم آن دسته از ویژگی ها که بیشترین تاثیر را بر عملکرد دارند، این پژوهش در 30 مزرعه زعفران ( 30 نمونه خاک) واقع در منطقه قاینات اجرا گردید. در این راستا به منظور تعیین مهم ترین ویژگی های خاک موثر بر عملکرد زعفران از روش تجزیه مولفه های اصلیPCA برای تحلیل داده ها استفاده شد و تخمین عملکرد عملکرد زعفران نیز با استفاده از رگرسیون گام به گام انجام شد. روش تجزیه مولفه های اصلی PCA برای تحلیل داده ها استفاده شد و تخمین عملکرد عملکرد زعفران نیز با استفاده از رگرسیون گام به گام انجام شد بر اساس روشPCA هفت ویژگی مقدار کلسیم، آهن، روی، درصد شن، درصد کربنات کلسیم معادل، میانگین وزنی قطر خاکدانه ها MWD و مقدار منگنز به عنوان مهم ترین ویژگی های خاکی مزارع زعفران از میان 21 ویژگی مورد بررسی در این پژوهش معرفی شدند. برای تخمین عملکرد زعفران در روش تجزیه رگرسیون گام به گام، عملکرد زعفران به عنوان متغیر وابسته و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته شدند. نتایج به دست آمده از روش رگرسیون گام به گام نشان داد که pH مقدار روی، جرم مخصوص ظاهری، میانگین وزنی قطر خاکدانه ها آهن، هدایت الکتریکی، کربن آلی و پتاسیم خاک به عنوان مهم ترین ویژگی های برآورد عملکرد زعفران بوده و 74 درصد از تغییرات آن را توجیه نمودند. به طور کلی غلظت عناصر کممصرف (آهن و روی) و میانگین وزنی قطر خاکدانه ها در هر دو روش PCA و رگرسیون گام به گام، به عنوان ویژگی های مهم و تاثیرگذار بر عملکرد زعفران در مزارع منطقه قاینات، تعیین شدند. بنابراین پیشنهاد میشود پارامترهای فوق همراه با pH کربنات کلسیم معادل که بر قابلیت دسترسی عناصر غذایی کم مصرف تاثیرگذار هستند و به طور مجزا در هر دو روش لحاظ شده اند، به عنوان مهم ترین ویژگی های خاکی موثر بر عملکرد زعفران مورد توجه قرار گیرند

تجزیه مولفه های اصلی، رگرسیون گام به گام، عملکرد اقتصادی زعفران، عناصر کم مصرف