علی افشاری - دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
حسین خادمی - استاد خاک شناسی دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
پریسا علمداری - استادیار گروه خاک شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان

مطالعه حاضر با هدف بدست آوردن اطلاعات مقدماتی از وضعیت آلودگی برخی عناصر سنگین و منابع آلاینده ها با استفاده از آنالیز چند متغیره در خاک های اراضی مرکزی استان زنجان انجام گرفت. برای این منظور تعداد 241 نمونه خاک سطحی 0-10 سانتی متر در مرداد ماه 1391 برداشت گردید. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی به همراه غلظت کل برخی فلزات سنگین اندازه گیری گردید. بارساس نتایج به دست آمده، غلظت کل کادمیم 4/11-0/24، مس 352/5-11/3، سرب 1357/5-0/04، روی 1353/8-86/3، نیکل 86/8-12/8 ، کروم 67/7-0/7، کبالت 35/7-0/17 منگنز 1761-338 و آهن 27546-8437 میلی گرم بر کیلوگرم اندازه گیری گردید. آنالیز چند متغیره تجزیه به مولفه های اصلی، آنالیز خوشه ای و همبستگی دو منبع مختلف فلزات را جدا کرد. عناصر سرب، روی، مس و کادمیم در یک گروه قرار گرفتند که با توجه به منابع مختلف و نتایج حاصل شده، متاثر از فعالیت های انسانی فرض شدند. عناصر آهن، کبالت، منگنز و نیکل در گروه دیگر جای گرفتند که به نظر می رسد از منابع زمین شناختی مشتق می شوند. با توجه به نتایج به دست آمده، کنترل ورودی های با منشا انسانی در منطقه ضروری است.

آلودگی انسانی، نقشه های کریجینگ، تجزیه مولفه های اصلی تحلیل خوشه ای