نیلوفر صدری - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج
حمیدرضا اولیایی - دانشیارگروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج
ابراهیم ادهمی - دانشیارگروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج
مهدی نجفی قیری

ارتباط شکل های مختلف پتاسیم با نوع کانی های رسی و تکامل خاک با استفاده از چهارده نمونه خاک سطحی 0-20 سانتی متری از مناطق انتخابی استان فارس مورد بررسی قرار گرفت. پتاسیم محلول در آب، قابل استخراج با استات آمونیوم یک مولار خنثی، اسید نیتریک یک مولار جوشان و پتاسیم کل اندازه گیری شد. نتایج کانی شناسی نشان داد که کانی های اسمکتیت، ایلیت، پالیگورسکیت و کلریت کانی های غالب در خاک های مطالعه شده بودند. این پژوهش همچنین نشان داد که مقدار پتاسیم تبادلی، غیر تبادلی و کل در خاک ها به ترتیب در دامنه 230 تا 436، 282 تا 1235 و 2312 تا 9201 میلی گرم بر کیلوگرم خاک بوده اند. خاکهای مورد مطالعه به طور کلی بر اساس تکامل خاک، کانی شناسی و مقدار پتاسیم کل در سه گروه قرار گرفتند. خاک های تکامل یافته تر (آلفیسولز)، کمتر تکامل یافته (اریدیسولز و اینسپتیسولز) و بدون تکامل پروفیلی (انتیسولز) به ترتیب در گروه های 1، 2، 3 تقسیم شدند. بیشترین مقدار تمام شکل های پتاسیم، جز پتاسیم محلول در گروه 1 مشاهده شد. رابطه معنی داری همچنین بین تمام شکل های پتاسیم به جز محلول با مقدار ایلیت برقرار شد. نتایج کانی شناسی بیانگر غالب بودن کانی اسمکتیت و ایلیت در خاک آلفیسولز بوده که سبب افزایش پتاسیم قابل دسترس در این خاک ها شده است.

ایلیت، پتاسیم تبادلی، پتاسیم غیرتبادلی، تکامل خاک