آزاده صفادوست - استادیار خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا

تمایل یک توده خاک محصور نشده به خرد شدن تحت تنش های بکار رفته و شکستن آن به قطعه های کوچکتر که دامنه اندازه مشخصی دارند، تردی خاک نامیده می شود. هدف از این پژوهش اندازه گیری و بررسی مقاومت کششی و تردی دو خاک با بافت های لومرسی و لومشنی تحت کشت های گندم و یونجه بود. آزمایش ها در سه شرایط رطوبتی هوا-خشک، رطوبت نظیر مکش ماتریک 80 و 50 کیلوپاسکال، برای سه سری اندازه خاکدانه و کلوخه انجام شد. برای جداکردن خاکدانه ها و کلوخه های با اندازه 8-10، 15-25، 30-38 میلی متر، نمونهه ای خاک به آهستگی از الک های مربوطه در شرایط هوا-خشک عبور داده شدند. فاکتورهای مورد بررسی شامل بافت خاک و نوع کشت، در رطوبت های مختلف و اندازه های متفاوت خاکدانه و کلوخه، بر مقاومت کششی و تردی خاک اثر داشتند. خاک لومرسی- یونجه بیشترین مقدار مقاومت کششی را نسبت به خاک های لوم رسی -گندم 21 درصد، لوم شنی - یونجه 57 درصد و لوم شنی - گندم 70 درصد نشان داد که احتمالا به دلیل رس و ماده آلی بیشتر در این خاک ها می باشد . نتایجنشان دهنده ارتباط معکوس مقاومت کششی خاکدانه ها با اندازه و میزان رطوبت آنها بود. ترکیب بافت خاک و نوع کشت روند تغییرات تردی را به صورت لومرسی-یونجه 0/06 < لومرسی-گندم 0/09 < ومشنی-یونجه 0/15 لوم شنی - گندم 0/20 تحت تاثیر قرار داد. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار تردی محاسبه شده 0/16 در حدود رطوبت حد خمیرایی (رطوبت نظیر مکش ماتریک 80 کیلوپاسکال) مشاهده شد

حد خمیرایی، خاکدانه، کشت، مقاومت کششی، هوا-خشک