پری اسدی الاسوند - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده فناوری و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران
احمد حیدری - دانشیار دانشکده فناوری و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران

آلودگی خاک و آب های زیرزمینی به مواد آلی و سموم یک مشکل شایع زیست محیطی است. در این میان مشتقات نفتی یکی از مهم ترین آلودهسازهای محیط زیست محسوب می شوند. در اثر فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی که بین آلاینده و خاک رخ می دهد، رفتار خاک تغییر می کند. جهت بررسی برخی از این تغییرات چهار نیمرخ آلوده و دو نیمرخ غیرآلوده مجاور با خاک های آلوده با مواد زاید حاصل از پالایش نفت خام مورد مقایسه قرار گرفتند. ویژگی های فیزیکی، شیمیایی، کانی شناسی و میکرومورفولوژیکی نمونه های دستخورده و دستنخورده خاک طبق روش های است اندارد بررسی شدند. اثرات قابل توجه مواد آلاینده در خاک شامل کاهش pH افزایش کربن آلی و قابلیت هدایت الکتریکی می باشد. حد روانی و حد خمیرایی در خاک های آلوده به ترکیبات زاید نفتی نسبت به خاک های غیرآلوده افزایش یافته است. با افزایش مواد آلاینده در خاک های آلوده به نفت، شاخص خمیرایی کاهش یافت. نتایج میکرومورفولوژی و کانی شناسی رس خاک نیز نشان داد افزایش آلاینده در خاک موجب افزایش فضای بین لایه ای کانی های خاک می گردد. بعلت ثابت دی الکتریک پایین نفت، نه تنها خاک دیسپرس نشده بلکه باعث فلکوله شدن و تشکیل خاکدانه های گرانولار شده است. خاک های مورد مطالعه از نظر شاخص فعالیت کانی های رسی، غیرفعال بود. نتایج نشان داد این خاک ها حتی جهت بهره برداری جنبی دارای محدودیت هستند بطوریکه در خاک های آلوده به نفت بدلیل محدوده کمی که بین حد خمیرایی و روانی وجود دارد امکان لغزنده شدن آنها سریع تر از خاک های غیرآلوده است و باید از ساخت و ساز اجتناب شود.

حدود اتربرگ، خاک های آلوده، میکرومورفولوژی