وحید مرادی نسب - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد گروه خاک شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
مهران شیروانی - دانشیار گروه خاک شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
شمس اله ایوبی - استاد گروه خاک شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
محمد رضا بابایی - رییس فضای سبز و زیباسازی محیط شرکت فولاد مبارکه

با توجه به کمبود آب در نواحی خشک و نیمه خشک کشور، استفاده از آب های نامتعارف نظیر فاضلاب های تصفیه شده جهت آبیاری گیاهان ضروری است. شرکت فولاد مبارکه جهت آبیاری قطرهای حدود 1350 هکتار از اراضی فضای سبز خود از فاضلاب صنعتی تصفیه شده این مجتمع استفاده میک ند. لذا این مطالعه به منظور بررسی تاثیر آبیاری با پساب تصفیه شده این شرکت به مدت 2، 6، 18 سال بر غلظت فلزات سنگین خاک در مقایسه با آب چاه و خاک بدون آبیاری انجام گرفت. بدین منظور از ناحیه پیاز رطوبتی درختان از سه عمق 0-20، 20-40، 40-60 سانتی متر نمونه های خاک تهیه و غلظت قابل دسترس و کل فلزات سنگین در آن ها اندازه گیری گردید. نتایج این مطالعه افزایش معنی داری را در غلظت آهن، مس، روی، سرب، کادمیم و نیکل قابل دسترس در خاک های آبیاری شده با پساب به مدت 6 و 18 سال نسبت به خاک بکر (نمونه شاهد ) نشان داد .مقادیر کل فلزات سنگین نیز نسبت به نمونه شاهد افزایش یافت ولی غلظت این فلزات بطور قابل توجهی کمتر از استانداردهای سازمان محیط زیست کشور بود. بنابراین، استفاده از پساب حاصل از تصفیه فاضلاب صنعتی، حتی در درازمدت، سبب آلوده شدن خاک های اراضی فضای سبز شرکت فولاد مبارکه نشده است. بنابراین، آبیاری اراضی جنگلی با پساب تصفیه شده می تواند به عنوان روشی مناسب در مدیریت بحران آب در مراکز صنعتی کشور مورد استفاده قرار گیرد.

آب نامتعارف، آلودگی خاک، آبیاری قطره ای، پساب صنعتی